Son zamanlarda, atıkların geri dönüştürülmesine artan ilgiyle birlikte farklı sektörlerde katma değerli ürünlerin kazanımı sağlanmaktadır. Geri kazanımı sağlanan bir atık türü de zeytin hasadından soğuk pres ile yağ elde edilmesiyle oluşan zeytin çekirdeği prinasıdır. Zeytin prinasının %95 ‘ini Akdeniz bölgelerindeki ülkeler oluşturmaktadır. Zeytin prinasının bileşenleri esas olarak lignin, selüloz ve hemiselülozdur. Kimyasal açıdan ise karbon, hidrojen, nitrojen ve kükürt içerir. Antioksidan özelliğinin yüksek olması ilaç, gıda ve kozmetik gibi alanlarda ilgi görmektedir. Diğer kullanım alanları arasında polimer yapılarda dolgu maddesi olarak kullanım görmektedirler. Zeytin prina atıklarının tekstil sektöründe geri dönüştürülebilmesi ve katma değerli ürün üretilebilmesi için bu çalışmada öğütülen ve pirolize yöntemiyle elde edilen zeytin prinasından elde edilen nano malzemenin pamuklu kumaş yüzeyine kaplanarak örgü kumaş yapısının karekterizasyon analizleri ve mekanik dayanımları araştırıldı. Literatür araştırmaları sonucunda geliştirilen nano malzeme yapılı örgü kumaşın yüzey özellikleri değerlendirilerek, ısıl ve mekanik dayanıma etki eden ürünlerin üretimi ile gelecek zamanda yapılacak çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmaktadır.
Zeytin prinası 3-4 μm ortalama parçacık boyutlarında öğütülmüş olarak satın alındı. Nano boyuta getirilmek üzere öğütme işlemi gerçekleştirildi. Öğütülmüş zeytin prinası formülü firmamız tarafından gerçekleştirilen kimyasal malzeme ile pamuklu kumaş yüzeyine kaplanarak ısıl dayanımı yüksek, katma değerli ürün geri kazanımı sağlandı. Geliştirilen malzemenin kumaş yüzeyinde kalıcılığını test etmek için sürtme haslık testi yapıldı. Haslık test sonuçları incelendiğinde prina miktarı arttıkça haslık sonuçlarının kötüleştiği gözlemlendi. Esneme test sonuçları incelendiğinde ise tek kat kaplanan kumaşın ikinci kaplamaya göre esneme miktarlarının arttığı gözlemlendi. Bu bağlamda zeytin atık ürünü olan prinanın doğa dostu, sürdürülebilir bir geri dönüşümü ile tekstil yüzeyine kaplanarak yeniden kullanımı sağlandı. ORCID NO: 0000-0001-8451-9253
Anahtar Kelimeler: Zeytin prinası, nano malzeme, kaplama, örgü, kumaş, tekstil
|
