Son zamanlarda, atýklarýn geri dönüþtürülmesine artan ilgiyle birlikte farklý sektörlerde katma deðerli ürünlerin kazanýmý saðlanmaktadýr. Geri kazanýmý saðlanan bir atýk türü de zeytin hasadýndan soðuk pres ile yað elde edilmesiyle oluþan zeytin çekirdeði prinasýdýr. Zeytin prinasýnýn %95 ‘ini Akdeniz bölgelerindeki ülkeler oluþturmaktadýr. Zeytin prinasýnýn bileþenleri esas olarak lignin, selüloz ve hemiselülozdur. Kimyasal açýdan ise karbon, hidrojen, nitrojen ve kükürt içerir. Antioksidan özelliðinin yüksek olmasý ilaç, gýda ve kozmetik gibi alanlarda ilgi görmektedir. Diðer kullaným alanlarý arasýnda polimer yapýlarda dolgu maddesi olarak kullaným görmektedirler. Zeytin prina atýklarýnýn tekstil sektöründe geri dönüþtürülebilmesi ve katma deðerli ürün üretilebilmesi için bu çalýþmada öðütülen ve pirolize yöntemiyle elde edilen zeytin prinasýndan elde edilen nano malzemenin pamuklu kumaþ yüzeyine kaplanarak örgü kumaþ yapýsýnýn karekterizasyon analizleri ve mekanik dayanýmlarý araþtýrýldý. Literatür araþtýrmalarý sonucunda geliþtirilen nano malzeme yapýlý örgü kumaþýn yüzey özellikleri deðerlendirilerek, ýsýl ve mekanik dayanýma etki eden ürünlerin üretimi ile gelecek zamanda yapýlacak çalýþmalara katký saðlanmasý amaçlanmaktadýr.
Zeytin prinasý 3-4 μm ortalama parçacýk boyutlarýnda öðütülmüþ olarak satýn alýndý. Nano boyuta getirilmek üzere öðütme iþlemi gerçekleþtirildi. Öðütülmüþ zeytin prinasý formülü firmamýz tarafýndan gerçekleþtirilen kimyasal malzeme ile pamuklu kumaþ yüzeyine kaplanarak ýsýl dayanýmý yüksek, katma deðerli ürün geri kazanýmý saðlandý. Geliþtirilen malzemenin kumaþ yüzeyinde kalýcýlýðýný test etmek için sürtme haslýk testi yapýldý. Haslýk test sonuçlarý incelendiðinde prina miktarý arttýkça haslýk sonuçlarýnýn kötüleþtiði gözlemlendi. Esneme test sonuçlarý incelendiðinde ise tek kat kaplanan kumaþýn ikinci kaplamaya göre esneme miktarlarýnýn arttýðý gözlemlendi. Bu baðlamda zeytin atýk ürünü olan prinanýn doða dostu, sürdürülebilir bir geri dönüþümü ile tekstil yüzeyine kaplanarak yeniden kullanýmý saðlandý. ORCID NO: 0000-0001-8451-9253
Anahtar Kelimeler: Zeytin prinasý, nano malzeme, kaplama, örgü, kumaþ, tekstil
|
