Çevre dostu yapı; kaynakları (enerji, su , yapı ürünleri) az tüketen, atıkları az üreten ve kullanıcı sağlığını bozmayan yapıdır. Yeşil yapı sertifikaları da, su, hava kalitesi, günışığı/yapay aydınlatma, atık, malzeme gibi ölçütler üzerinden, yapı-çevre ilişkisini değerlendiren ve sertifikalandıran sistemlerdir. Bu sistemlerin ilki ve öncüsü kabul edilen BREEAM, 1990 yılında İngiltere'de kullanılmaya başlanmıştır. Amerika’da LEED, Almanya'da DGNB, Japonya'da CASBEE gibi birçok ülkede yeşil yapı sertifika sistemleri tasarlanarak ulusal ve/veya uluslararası ortamda gönüllü olarak kullanılmaya başlanmıştır.
İnsanlar, yaşamlarının %90'ını yapı içerisinde geçirirler. Yapı ve günışığı ilişkisini doğru kurgulamak, değerlendirmeye almak kullanıcı sağlığını doğrudan ilgilendirir. Işık, görme olayını sağlamak dışında; sağlıklı olma, güvende hissetme, biyoritm, verimlilik ve ruh hali üzerinde etkin bir fiziksel büyüklüktür. Günlük ve mevsimsel döngüler insanı biyolojik ve psikolojik yönden etkiler. Olumsuz etkileri en aza indirmek, günışığını doğru kullanabilme ile yakından ilişkilidir.
Çalışmanın amacı; bildiri kapsamında seçilen üç sertifikanın günışığı ölçütleri yönünden karşılaştırılmalı olarak irdelemesini yapmaktır. Karşılaştırma sonucunda, yeşil yapı değerlendirme sistemi olarak isimlendirilen bu sertifikaların; yeşil yapı tanımında da bulunan 'kullanıcı gereksinimleri ve sağlığı' koşuluna uygunluğunun irdelenmesi hedeflenmiştir.
Çalışmada; yeşil yapı sertifika sistemlerinden güncel ve aktif kullanımda olan LEED ve BREEAM, binalarda insan sağlığını korumayı ve iyileştirmeyi hedefleyen The Well Building seçilmiştir. Mekan kullanımında doğal ışık öğeleri ve etkileri olan aydınlık düzeyi, görsel konfor, parıltı, kamaşma, gölgeleme ve pencere boyutları; doğal ışığın, kullanıcının sirkadyen ritmine, performansına-verimliliğine, dış çevre görüşüne ve psikolojisine etkileri çalışmanın sınırlarını oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Günışığı, Leed, Breeam, The Well Building, Kullanıcı sağlığı, Görsel konfor
|
