Çevre dostu yapý; kaynaklarý (enerji, su , yapý ürünleri) az tüketen, atýklarý az üreten ve kullanýcý saðlýðýný bozmayan yapýdýr. Yeþil yapý sertifikalarý da, su, hava kalitesi, günýþýðý/yapay aydýnlatma, atýk, malzeme gibi ölçütler üzerinden, yapý-çevre iliþkisini deðerlendiren ve sertifikalandýran sistemlerdir. Bu sistemlerin ilki ve öncüsü kabul edilen BREEAM, 1990 yýlýnda Ýngiltere'de kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Amerika’da LEED, Almanya'da DGNB, Japonya'da CASBEE gibi birçok ülkede yeþil yapý sertifika sistemleri tasarlanarak ulusal ve/veya uluslararasý ortamda gönüllü olarak kullanýlmaya baþlanmýþtýr.
Ýnsanlar, yaþamlarýnýn %90'ýný yapý içerisinde geçirirler. Yapý ve günýþýðý iliþkisini doðru kurgulamak, deðerlendirmeye almak kullanýcý saðlýðýný doðrudan ilgilendirir. Iþýk, görme olayýný saðlamak dýþýnda; saðlýklý olma, güvende hissetme, biyoritm, verimlilik ve ruh hali üzerinde etkin bir fiziksel büyüklüktür. Günlük ve mevsimsel döngüler insaný biyolojik ve psikolojik yönden etkiler. Olumsuz etkileri en aza indirmek, günýþýðýný doðru kullanabilme ile yakýndan iliþkilidir.
Çalýþmanýn amacý; bildiri kapsamýnda seçilen üç sertifikanýn günýþýðý ölçütleri yönünden karþýlaþtýrýlmalý olarak irdelemesini yapmaktýr. Karþýlaþtýrma sonucunda, yeþil yapý deðerlendirme sistemi olarak isimlendirilen bu sertifikalarýn; yeþil yapý tanýmýnda da bulunan 'kullanýcý gereksinimleri ve saðlýðý' koþuluna uygunluðunun irdelenmesi hedeflenmiþtir.
Çalýþmada; yeþil yapý sertifika sistemlerinden güncel ve aktif kullanýmda olan LEED ve BREEAM, binalarda insan saðlýðýný korumayý ve iyileþtirmeyi hedefleyen The Well Building seçilmiþtir. Mekan kullanýmýnda doðal ýþýk öðeleri ve etkileri olan aydýnlýk düzeyi, görsel konfor, parýltý, kamaþma, gölgeleme ve pencere boyutlarý; doðal ýþýðýn, kullanýcýnýn sirkadyen ritmine, performansýna-verimliliðine, dýþ çevre görüþüne ve psikolojisine etkileri çalýþmanýn sýnýrlarýný oluþturmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Günýþýðý, Leed, Breeam, The Well Building, Kullanýcý saðlýðý, Görsel konfor
|
