Son yıllarda bütün dünyada, sağlık sektöründe önemli değişimler yaşanmaya başlanmış; öncelikli konular değişmiş, genel olarak hasta-merkezli bir yaklaşım sağlık sektörüne her alanda egemen olmaya başlamıştır. Sağlık kurumlarının tasarlanması için içmimara ve mimara gerekli olan teknik bilgi, tıbbi bilgi ve teknoloji artan bir ivmeyle değişip gelişmekte, sürekli yenilenmektedir. Hasta sayısında, hastalık türü ve tiplerinde yaşanan değişimler ile yeni teşhis veya tedavi teknolojilerinin bulunması, doğrudan yapay çevreyi etkilemektedir. Bütün bu kuvvetli değişim ve gelişmelerin sağlık kurumlarına etkileri düşünüldüğünde, geleneksel hastanelerin bugün sundukları hizmet tiplerine olan ihtiyacın büyük oranda azalacağı öngörülmektedir. Aynı zamanda, bu gibi hizmet mekânlarının yerini de, genetik görüntüleme, aşı hizmetleri ve genel koruyucu sağlık hizmetleri alacaktır. Girişimsel olmayan cerrahinin önemi artarken, ortalama yaşam süresinin artmasına bağlı olarak test ve gözlem alanları ve ‘iyi-olma’ merkezleri için ek mekânlara ihtiyacın ortaya çıkabileceği öngörülmektedir. Tıp ve hastane tarihi incelendiğinde görülmektedir ki, tıbbi bilginin sınırlı olduğu devirlerde, sağlık bakımı ‘iyi-olma’ hissine odaklanmıştır. Batıdaki tıp pratiği gelişimi, önceki yüzyıllardan çok farklı nedenlerle de olsa, ‘hasta-merkezli’ olmaya dönmektedir. Bu yeni yaklaşım, hastane tasarımına da yansıyacaktır. Hastane binaları ve çevrelerinin hasta sağlığına etkileri ile ilgili gözlem ve deneyimleri incelendiğinde günümüzde sağlık çevrelerinde giderek artmaktadır. Bu araştırmaların tasarım ve uygulamaya yansımaları ise, henüz gerektiği kadar etkin şekilde görülmemektedir. Bu bağlamda, ‘iyileştiren hastane ve hastanelerde kalite kavramları öne çıkmaktadır. Geleceğin sağlık binalarının iyileştirici bir çevre sağlamak üzere tasarlanması gerekmektedir. Amaç, esneklik, uzun süreli kullanım ve görsel olarak tatmin edici çevreler oluşturmak üzere kaliteli tasarımın kullanılması aracılığıyla tedavi edici özellikler elde etmektir. Gelecekte tasarlanacak iyileştiren hastanelerin tasarım kalitesi arayışları sürdükçe, çevresel iyileştirici faydalar ve bu faydalara ulaşmanın yolları bulunacak ve bu felsefeden gelen tasarım ve uygulama detayları gelişecektir.
Anahtar Kelimeler: Sağlık mekanları tasarımı, Hasta merkezli tasarım, içmimarlık ve sağlık yapıları, Teknoloji ve sağlık yapıları
|
