Son yýllarda bütün dünyada, saðlýk sektöründe önemli deðiþimler yaþanmaya baþlanmýþ; öncelikli konular deðiþmiþ, genel olarak hasta-merkezli bir yaklaþým saðlýk sektörüne her alanda egemen olmaya baþlamýþtýr. Saðlýk kurumlarýnýn tasarlanmasý için içmimara ve mimara gerekli olan teknik bilgi, týbbi bilgi ve teknoloji artan bir ivmeyle deðiþip geliþmekte, sürekli yenilenmektedir. Hasta sayýsýnda, hastalýk türü ve tiplerinde yaþanan deðiþimler ile yeni teþhis veya tedavi teknolojilerinin bulunmasý, doðrudan yapay çevreyi etkilemektedir. Bütün bu kuvvetli deðiþim ve geliþmelerin saðlýk kurumlarýna etkileri düþünüldüðünde, geleneksel hastanelerin bugün sunduklarý hizmet tiplerine olan ihtiyacýn büyük oranda azalacaðý öngörülmektedir. Ayný zamanda, bu gibi hizmet mekânlarýnýn yerini de, genetik görüntüleme, aþý hizmetleri ve genel koruyucu saðlýk hizmetleri alacaktýr. Giriþimsel olmayan cerrahinin önemi artarken, ortalama yaþam süresinin artmasýna baðlý olarak test ve gözlem alanlarý ve ‘iyi-olma’ merkezleri için ek mekânlara ihtiyacýn ortaya çýkabileceði öngörülmektedir. Týp ve hastane tarihi incelendiðinde görülmektedir ki, týbbi bilginin sýnýrlý olduðu devirlerde, saðlýk bakýmý ‘iyi-olma’ hissine odaklanmýþtýr. Batýdaki týp pratiði geliþimi, önceki yüzyýllardan çok farklý nedenlerle de olsa, ‘hasta-merkezli’ olmaya dönmektedir. Bu yeni yaklaþým, hastane tasarýmýna da yansýyacaktýr. Hastane binalarý ve çevrelerinin hasta saðlýðýna etkileri ile ilgili gözlem ve deneyimleri incelendiðinde günümüzde saðlýk çevrelerinde giderek artmaktadýr. Bu araþtýrmalarýn tasarým ve uygulamaya yansýmalarý ise, henüz gerektiði kadar etkin þekilde görülmemektedir. Bu baðlamda, ‘iyileþtiren hastane ve hastanelerde kalite kavramlarý öne çýkmaktadýr. Geleceðin saðlýk binalarýnýn iyileþtirici bir çevre saðlamak üzere tasarlanmasý gerekmektedir. Amaç, esneklik, uzun süreli kullaným ve görsel olarak tatmin edici çevreler oluþturmak üzere kaliteli tasarýmýn kullanýlmasý aracýlýðýyla tedavi edici özellikler elde etmektir. Gelecekte tasarlanacak iyileþtiren hastanelerin tasarým kalitesi arayýþlarý sürdükçe, çevresel iyileþtirici faydalar ve bu faydalara ulaþmanýn yollarý bulunacak ve bu felsefeden gelen tasarým ve uygulama detaylarý geliþecektir.
Anahtar Kelimeler: Saðlýk mekanlarý tasarýmý, Hasta merkezli tasarým, içmimarlýk ve saðlýk yapýlarý, Teknoloji ve saðlýk yapýlarý
|
