Bu çalışmada, farklı ve yenilikçi bir hammadde olarak, biyobozunur ve rejenere bitkisel protin lif olan soya protein elyafının denim ve spor giyim kumaşında kullanılabilirliği ve yaşam döngü analizi araştırılmıştır. Denim ve spor giyim ürün grubu kumaşlarda atkı ipliğinde kullanılmak üzere, pamuk ve pamuk/soya karışım iplikleri üretilmiştir. İplikler %100 pamuk, %70-30 pamuk-soya, %90-10 pamuk-soya ve %50-50 pamuk-soya, şeklinde dört harman kullanılmıştır. İplikler Ne10 ve Ne16 şeklinde iki farklı numarada üretilmiştir. Çözgü ipliği numarası sabit tutulmuştur ve Ne9,8’dir. İpliklere kalite kontrol testleri uygulanmıştır. Bu ipliklerle denim ve spor giyim amaçlı şeklinde iki kumaş türü ve elastansız ve elastanlı mamül kumaşlar üretilmiştir. Soya protein elyafının iplik ve kumaş (spor giyim/denim) kalite parametrelerine etkisi ortaya konmuş ve istatiksel olarak da araştırılmıştır. Denim ve spor giyim kumaşlarına kumaş performans testleri uygulanmış ve yaşam döngü analizi yapılmıştır. Yaşam döngüsü değerlendirmesi ile %100 pamuklu denim kumaşa göre daha doğa bir üretim olduğu ortaya konulmuştur. Denim kumaş için %90-10 pamuk-soya atkı ipliği kullanılarak üretilen kumaşın yaşam döngü analizinde; ozon tabakası incelmesinde %29,1, kaynak tükenmesi (fosil yakıtlar) % 26,4 karasal yaşam üzerinde toksik etkisi %25,7, tatlı su yaşamı üzerindeki toksik etkisi %25,2 iyileşme sağlandığı görülmüştür. Spor giyim kumaş için %50-50 pamuk-soya atkı ipliği kullanılarak üretilen kumaşın yaşam döngü analizinde; karasal yaşam üzerinde toksik etkisi %23,6 , tatlı su yaşamı üzerindeki toksik etkisi %22,1, kaynak tükenmesi %19,3, ozon tabakası incelmesi %14 iyileşme sağlandığı görülmüştür.
Teşekkür:
Bu çalışma, Çukurova Üniversite Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri tarafından Üniversite Sanayi İşbirliği Projesi kapsamında desteklenmektedir (Proje no: FSI-2020-12668)
Anahtar Kelimeler: Denim, Spor giyim, Soya protein elyafı, Pamuk elyafı, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi, LCA
|
