Bu çalýþmada, farklý ve yenilikçi bir hammadde olarak, biyobozunur ve rejenere bitkisel protin lif olan soya protein elyafýnýn denim ve spor giyim kumaþýnda kullanýlabilirliði ve yaþam döngü analizi araþtýrýlmýþtýr. Denim ve spor giyim ürün grubu kumaþlarda atký ipliðinde kullanýlmak üzere, pamuk ve pamuk/soya karýþým iplikleri üretilmiþtir. Ýplikler %100 pamuk, %70-30 pamuk-soya, %90-10 pamuk-soya ve %50-50 pamuk-soya, þeklinde dört harman kullanýlmýþtýr. Ýplikler Ne10 ve Ne16 þeklinde iki farklý numarada üretilmiþtir. Çözgü ipliði numarasý sabit tutulmuþtur ve Ne9,8’dir. Ýpliklere kalite kontrol testleri uygulanmýþtýr. Bu ipliklerle denim ve spor giyim amaçlý þeklinde iki kumaþ türü ve elastansýz ve elastanlý mamül kumaþlar üretilmiþtir. Soya protein elyafýnýn iplik ve kumaþ (spor giyim/denim) kalite parametrelerine etkisi ortaya konmuþ ve istatiksel olarak da araþtýrýlmýþtýr. Denim ve spor giyim kumaþlarýna kumaþ performans testleri uygulanmýþ ve yaþam döngü analizi yapýlmýþtýr. Yaþam döngüsü deðerlendirmesi ile %100 pamuklu denim kumaþa göre daha doða bir üretim olduðu ortaya konulmuþtur. Denim kumaþ için %90-10 pamuk-soya atký ipliði kullanýlarak üretilen kumaþýn yaþam döngü analizinde; ozon tabakasý incelmesinde %29,1, kaynak tükenmesi (fosil yakýtlar) % 26,4 karasal yaþam üzerinde toksik etkisi %25,7, tatlý su yaþamý üzerindeki toksik etkisi %25,2 iyileþme saðlandýðý görülmüþtür. Spor giyim kumaþ için %50-50 pamuk-soya atký ipliði kullanýlarak üretilen kumaþýn yaþam döngü analizinde; karasal yaþam üzerinde toksik etkisi %23,6 , tatlý su yaþamý üzerindeki toksik etkisi %22,1, kaynak tükenmesi %19,3, ozon tabakasý incelmesi %14 iyileþme saðlandýðý görülmüþtür.
Teþekkür:
Bu çalýþma, Çukurova Üniversite Rektörlüðü Bilimsel Araþtýrma Projeleri tarafýndan Üniversite Sanayi Ýþbirliði Projesi kapsamýnda desteklenmektedir (Proje no: FSI-2020-12668)
Anahtar Kelimeler: Denim, Spor giyim, Soya protein elyafý, Pamuk elyafý, Yaþam Döngüsü Deðerlendirmesi, LCA
|
