Öz: İHA ve SİHA’lar tasarlanılmaya ve kullanılmaya başladığı ilk zamanlarda askeri amaçlarla ortaya çıkmıştır. Bunların arasından İHA’ların, giderek sivilleşen ve ticari amaçlar için kullanılmaya başlanmasıyla beraber sivil haritalama uygulamaları için oldukça önemli bir obje haline gelmiştir. Artık İHA’lar sadece askeri keşif ve saldırı düzenlemek için değil, aynı zamanda yapıcı işler için de geniş bir şekilde kullanılmaktadır. İHA’lar, mühendisliğin farklı alanlarında rol almakta ve mühendislere yardım etmektedir. Bu bağlamda, bizim inceleme çalışmamızda İHA’ların tarihsel evriminden kısa bir şekilde bahsedilmekte, bunun yanı sıra, İHA’ların bazı özellikleri ve bu özellikleri baz alan uluslararası sınıflandırılması hakkında konuşulmaktadır. Bu doğrultuda, giderek sivil amaçlar için daha falza kullanılmaya başlayan İHA’ların 3D haritalama işlemlerinde kullanıldığı ifade edilmektedir. Çalışmada vaka çalışması olarak Azerbaycan`ın Karabağ bölgesi seçilmiş ve 2020 yılında yeniden Azerbaycan’ın kontrolüne geçen Karabağ’da Azerbaycan ordusunun İHA ve SİHA’ları başarılı bir şekilde kullandığı belirtilmiştir. Makalede İHA’ların, aynı zamanda, bundan sonraki dönemde Karabağ bölgesinin yeniden yapılandırılmasında kullanılması imkanlarından da bahsedilmektedir. İHA’ların Karabağ’da özellikle 3D haritalama işlemlerinde kullanılması potansiyeli tartışılmaktadır. Bu tartışma sonucunda Karabağ bölgesinde İHA’ların yardımı ile yapılacak olan 3D haritalama işleminin tarım, ormancılık, arkeoloji ve mimarlık, çevre, acil durum yönetimi ve trafik izleme gibi alanlarda kullanılabileceği argümente edilmektedir. Ayrıca Karabağ bölgesinin coğrafyasının inceliklerinin hesaplanması, tarım ve ormancılığa yararlı alanların ölçülmesi, Karabağ’da şehirleşme başladıktan sonra şehirlerin 3D haritalarının çıkarılması vb. konularda İHA’ların kullanılması için ideal İHA projeleri gözden geçirilmektedir.
Anahtar Kelimeler: İHA, Karabağ, 3D Haritalama.
|
