Öz: ÝHA ve SÝHA’lar tasarlanýlmaya ve kullanýlmaya baþladýðý ilk zamanlarda askeri amaçlarla ortaya çýkmýþtýr. Bunlarýn arasýndan ÝHA’larýn, giderek sivilleþen ve ticari amaçlar için kullanýlmaya baþlanmasýyla beraber sivil haritalama uygulamalarý için oldukça önemli bir obje haline gelmiþtir. Artýk ÝHA’lar sadece askeri keþif ve saldýrý düzenlemek için deðil, ayný zamanda yapýcý iþler için de geniþ bir þekilde kullanýlmaktadýr. ÝHA’lar, mühendisliðin farklý alanlarýnda rol almakta ve mühendislere yardým etmektedir. Bu baðlamda, bizim inceleme çalýþmamýzda ÝHA’larýn tarihsel evriminden kýsa bir þekilde bahsedilmekte, bunun yaný sýra, ÝHA’larýn bazý özellikleri ve bu özellikleri baz alan uluslararasý sýnýflandýrýlmasý hakkýnda konuþulmaktadýr. Bu doðrultuda, giderek sivil amaçlar için daha falza kullanýlmaya baþlayan ÝHA’larýn 3D haritalama iþlemlerinde kullanýldýðý ifade edilmektedir. Çalýþmada vaka çalýþmasý olarak Azerbaycan`ýn Karabað bölgesi seçilmiþ ve 2020 yýlýnda yeniden Azerbaycan’ýn kontrolüne geçen Karabað’da Azerbaycan ordusunun ÝHA ve SÝHA’larý baþarýlý bir þekilde kullandýðý belirtilmiþtir. Makalede ÝHA’larýn, ayný zamanda, bundan sonraki dönemde Karabað bölgesinin yeniden yapýlandýrýlmasýnda kullanýlmasý imkanlarýndan da bahsedilmektedir. ÝHA’larýn Karabað’da özellikle 3D haritalama iþlemlerinde kullanýlmasý potansiyeli tartýþýlmaktadýr. Bu tartýþma sonucunda Karabað bölgesinde ÝHA’larýn yardýmý ile yapýlacak olan 3D haritalama iþleminin tarým, ormancýlýk, arkeoloji ve mimarlýk, çevre, acil durum yönetimi ve trafik izleme gibi alanlarda kullanýlabileceði argümente edilmektedir. Ayrýca Karabað bölgesinin coðrafyasýnýn inceliklerinin hesaplanmasý, tarým ve ormancýlýða yararlý alanlarýn ölçülmesi, Karabað’da þehirleþme baþladýktan sonra þehirlerin 3D haritalarýnýn çýkarýlmasý vb. konularda ÝHA’larýn kullanýlmasý için ideal ÝHA projeleri gözden geçirilmektedir.
Anahtar Kelimeler: ÝHA, Karabað, 3D Haritalama.
|
