Toplu taşıma araçlarında ilk yatırım maliyeti olan satın alma fiyatı kadar önemli bir diğer etken işletme maliyetleridir. İşletme maliyetlerinin başında ise yakıta ayrılan bütçe gelmektedir. Tarih boyunca yaşanan petrol, doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki artış en çok toplu taşıma sektörünü etkilemiştir. Petrolün işlenmesiyle elde edilen benzin/mazot, doğalgazın sıkıştırılması ile elde edilen CNG ve farklı üretim yöntemleri ile elde edilen elektrik enerjisi toplu taşıma araçlarının ana yakıt kaynağıdır. Yakıta ayrılan maliyeti belirlemek için yakıt sarfiyatının uygun yöntemlerle ölçülmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Toplu taşıma araçlarında yakıt sarfiyatı ile ilgili olarak tüm parametreler incelenerek test süreci detaylı olarak ele alındı. Yakıt sarfiyatı ölçümü üç ana başlığa ayrılarak sürüş çevrimleri, aracın yakıtına göre ölçüm ekipmanları ve son olarak testin yapılabileceği yerler hakkında bilgi verildi. Üç ana başlık da kendi içinde ayrılarak detaylı olarak incelendi. Sürüş çevrimi olarak uluslararası, yerel ve en çok kullanılan SORT çevrimi incelendi. Toplu taşıma araçlarında kullanılan yakıt kaynağına göre ölçüm ekipmanları incelendi. Farklı yakıt kaynakları için iki ayrı ölçüm yöntemi tavsiye edildi. Bu ölçüm yöntemlerine göre testler gerçekleştirildi ve sonuçlar üzerinde duruldu. Testlerin gerçekleştirme yerleri ise şasi dinamometreli klimatik oda ve yol olmak üzere ikiye ayrıldı. Dinamometrede araç modeli oluşturma yöntemi anlatılırken, dış ortamda yapılan testlerde nelere dikkat edilmesi gerektiği üzerinde duruldu.
Anahtar Kelimeler: Sürüş Çevrimi, SORT, Yakıt Sarfiyatı, Toplu Taşıma
|
