Toplu taþýma araçlarýnda ilk yatýrým maliyeti olan satýn alma fiyatý kadar önemli bir diðer etken iþletme maliyetleridir. Ýþletme maliyetlerinin baþýnda ise yakýta ayrýlan bütçe gelmektedir. Tarih boyunca yaþanan petrol, doðalgaz ve elektrik fiyatlarýndaki artýþ en çok toplu taþýma sektörünü etkilemiþtir. Petrolün iþlenmesiyle elde edilen benzin/mazot, doðalgazýn sýkýþtýrýlmasý ile elde edilen CNG ve farklý üretim yöntemleri ile elde edilen elektrik enerjisi toplu taþýma araçlarýnýn ana yakýt kaynaðýdýr. Yakýta ayrýlan maliyeti belirlemek için yakýt sarfiyatýnýn uygun yöntemlerle ölçülmesi gerekmektedir. Bu çalýþmada, Toplu taþýma araçlarýnda yakýt sarfiyatý ile ilgili olarak tüm parametreler incelenerek test süreci detaylý olarak ele alýndý. Yakýt sarfiyatý ölçümü üç ana baþlýða ayrýlarak sürüþ çevrimleri, aracýn yakýtýna göre ölçüm ekipmanlarý ve son olarak testin yapýlabileceði yerler hakkýnda bilgi verildi. Üç ana baþlýk da kendi içinde ayrýlarak detaylý olarak incelendi. Sürüþ çevrimi olarak uluslararasý, yerel ve en çok kullanýlan SORT çevrimi incelendi. Toplu taþýma araçlarýnda kullanýlan yakýt kaynaðýna göre ölçüm ekipmanlarý incelendi. Farklý yakýt kaynaklarý için iki ayrý ölçüm yöntemi tavsiye edildi. Bu ölçüm yöntemlerine göre testler gerçekleþtirildi ve sonuçlar üzerinde duruldu. Testlerin gerçekleþtirme yerleri ise þasi dinamometreli klimatik oda ve yol olmak üzere ikiye ayrýldý. Dinamometrede araç modeli oluþturma yöntemi anlatýlýrken, dýþ ortamda yapýlan testlerde nelere dikkat edilmesi gerektiði üzerinde duruldu.
Anahtar Kelimeler: Sürüþ Çevrimi, SORT, Yakýt Sarfiyatý, Toplu Taþýma
|
