Ekonomik büyüme ve geliþme sürecinde belirleyici bir faktör olan enerji, ülkelerin ulusal ve uluslararasý politikalarýnýn yönetilmesinde anahtar bir role sahiptir. Enerji, ekonomik ve sosyal kalkýnmanýn önemlibileşenlerinden biri olarak toplumsal refahýn ve yaşam standartlarýnýn yükseltilmesinde kritik bir öneme sahiptir. Enerji verimliliði hem enerji tüketiminde artan talebin karþýlanmasýnda, hem de çevrenin korunmasýnda özellikle seragazý emisyonlarýnýn azaltýlmasýnda maliyet etkin bir yöntemdir. Bu kapsammda enerji verimliliði uygulamalarýnýn etkinliðinin izlenmesi ve geliþtirilmesi; tüm dünyada olduðu gibi ülkemizde de sürdürülebilir kalkýnma için mutlak bir gerekliliktir. Bu çalýþmada enerji verimliliði deðiþimlerini enerji yoðunluðuna göre daha iyi ifade edebilen ve sektörel bazda enerji verimliliði eðilimlerini izlemek için geliþtirilen ve ODEX olarak adlandýrýlan “Enerji Verimliliði Endeksi” incelenmiþtir. Uluslarasý düzeyde, ülkelerin geliþmiþlik düzeylerini gösteren ve ortak bir deðerlendirme ölçeði oluþturmaya yönelik olarak geliþtirilen ODEX indeksi Türkiye ve AB ülkeleri için karþýlaþtýrmalý olarak sektörel bazda deðerlendirilmiþtir. Ayrýca, Türkiye’de enerji verimliliði uygulamalarýnýn artýrýlmasý için öneriler sunulmuþ ve enerji verimliliði indeksi sektörel bazlý deðerlendirilerek, enerji verimliliði uygulamalarýnýn tasarruf potansiyeli karþýlaþtýrmalý olarak verilmiþtir. Türkiye’nin enerji verimliliði geliþimi (2000-2016) incelenmiþ ve ODEX endeksine göre toplamda %24,8, yýllýk bazda ise %1,8 oranýnda bir iyileþme gerçekleþtiði belirlenmiþtir. Ayný dönem için, ulaþtýrma sektörü enerji verimliliðindeki iyileþmede en büyük katkýya (%32,3) sahip olup, sanayi sektörü %24,7 ve konut sektörü ise %16,8 katký saðladýklarý belirlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Enerji verimliliði, ODEX, Türkiye, AB
|
