Ekonomik büyüme ve gelişme sürecinde belirleyici bir faktör olan enerji, ülkelerin ulusal ve uluslararası politikalarının yönetilmesinde anahtar bir role sahiptir. Enerji, ekonomik ve sosyal kalkınmanın önemlibileşenlerinden biri olarak toplumsal refahın ve yaşam standartlarının yükseltilmesinde kritik bir öneme sahiptir. Enerji verimliliği hem enerji tüketiminde artan talebin karşılanmasında, hem de çevrenin korunmasında özellikle seragazı emisyonlarının azaltılmasında maliyet etkin bir yöntemdir. Bu kapsammda enerji verimliliği uygulamalarının etkinliğinin izlenmesi ve geliştirilmesi; tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sürdürülebilir kalkınma için mutlak bir gerekliliktir. Bu çalışmada enerji verimliliği değişimlerini enerji yoğunluğuna göre daha iyi ifade edebilen ve sektörel bazda enerji verimliliği eğilimlerini izlemek için geliştirilen ve ODEX olarak adlandırılan “Enerji Verimliliği Endeksi” incelenmiştir. Uluslarası düzeyde, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini gösteren ve ortak bir değerlendirme ölçeği oluşturmaya yönelik olarak geliştirilen ODEX indeksi Türkiye ve AB ülkeleri için karşılaştırmalı olarak sektörel bazda değerlendirilmiştir. Ayrıca, Türkiye’de enerji verimliliği uygulamalarının artırılması için öneriler sunulmuş ve enerji verimliliği indeksi sektörel bazlı değerlendirilerek, enerji verimliliği uygulamalarının tasarruf potansiyeli karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Türkiye’nin enerji verimliliği gelişimi (2000-2016) incelenmiş ve ODEX endeksine göre toplamda %24,8, yıllık bazda ise %1,8 oranında bir iyileşme gerçekleştiği belirlenmiştir. Aynı dönem için, ulaştırma sektörü enerji verimliliğindeki iyileşmede en büyük katkıya (%32,3) sahip olup, sanayi sektörü %24,7 ve konut sektörü ise %16,8 katkı sağladıkları belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Enerji verimliliği, ODEX, Türkiye, AB
|
