Türkiye yüzölçümünün yüzde 92'si deprem kuþaðýnda yer almaktadýr ve nüfusunun da yüzde 95'i deprem kuþaðýnda yaþamaktadýr. Ayrýca, büyük sanayi tesislerinin yüzde 75'i 1'inci ve 2'nci derece deprem bölgesinde yer almaktadýr. Ülkemizdeki bu bölgelerdeki yapý stoðu ve aktif fay hatlarý incelendiðinde, depremler ve depreme dayanýklý yapýlar her daim taviz verilemeyecek durumdadýr. Depremler ülkemizde her zaman çok büyük kayýplara yol açmýþtýr. Bu noktadan yola çýkýlarak son zamanlarda gerçekleþen Pazarcýk ve Elbistan depremlerinin yapýlarýn sismik etkilerini minimize edebilmesinde pasif sönümleme cihazlarýndan sývý viskoz sönümleyicilerin (SVS) çelik yapýlar üzerindeki yapýsal davranýþý bu çalýþmada kýyaslamalý olarak incelenmiþtir. Moment aktaran 15 katlý bir çelik çerçeve, SVS’li ve SVS’siz olarak tasarlanmýþ, SVS’ler tek açýklýkta ve her katta çift çapraz olarak konumlandýrýlmýþtýr. Yapýsal analizde, yüklere baðlý ritz modal vektörlerinin tanýmlandýðý SAP2000 yazýlýmý tercih edilmiþtir. Pazarcýk depreminin Pazarcýk istasyonuna ait veriler ve Elbistan depreminin Göksun istasyonuna ait veriler AFAD veri tabanýndan alýnmýþ, ilgili tasarým spektrumlarýnda ölçeklendirilmiþ ve zaman taným alanýnda etkileri simüle edilmiþtir. Elde edilen bulgulara göre ZD zemin koþullarýnda SVS’li çerçeveler SVS’siz alternatife kýyasla Pazarcýk depreminde maksimum kat öteleme oranýný %67 oranýnda, Göksun depreminde ise %71 oranýnda azaltmýþtýr. FEMA Hazus’a göre oluþan yapýsal hasarlar incelendiðinde Pazarcýk depreminde oluþan hasar SVS kullanýmý ile þiddetli hasar seviyesinden az hasarlýya, Göksun depreminde ise þiddetli hasar seviyesinden az hasar seviyesine ulaþtýðý gözlemlenmiþtir. ORCID NO: 0000-0002-9183-3344
Anahtar Kelimeler: Sývý Viskoz Sönümleyici, Yüksek Çelik Yapýlar, Pazarcýk, Elbistan, Kat Öteleme Oraný
|
