Otomotiv sektöründe, metal þekillendirme öncesi, þekil verilecek sacýn kabaca dýþ hatlarýnýn belirlendiði kesme iþlemi yapýlmaktadýr. Bu iþlem açýným kesme yada blanking operasyonu olarak adlandýrýlýr. Kesme iþleminden sonra kesim yüzeyinde düzensiz bölgeler oluþmaktadýr. Çünkü bu yüzeyde aslýnda tamamen kesme iþlemi gerçekleþmez. Bir kýsýmda kesme oluþurken bir kýsýmda kopma gerçekleþir. Bu ölçü kesme boþluklarýna, zýmba kaplamasýna, zýmba sertliðine baðlýdýr. Fakat kabaca tabirle tanýmlamak gerekirse kesme iþlemi sac kalýnlýðýnýn 1⁄3lük kýsmýnda oluþurken 2⁄3lük kýsmý kopma bölgesi görülür. Kesme zýmbasýnýn saca ilk temas ettiði yüzeyde kesme iþlemi olur. Kesme yüzeyi temiz ve çapaksýzdýr. Bu bölge düzenli ve stres yýðýlmalarýnýn çok az olduðu bölgedir. Kopma olan yüzey ise düzgün ve temiz bir yüzey deðildir. Mikro çatlaklarýn çok olduðu bu yüzey form verme iþleminde sac üzerinde oluþacak yýrtýlmalarýn temel sebebidir. Bu çalýþmada, kesme iþleminde oluþan kopma bölgesini minimum seviyeye çekmeye çalýþýlmýþtýr. Kesme operasyonundan çýkan saclarýn form verme iþlemine olan etkisini öðrenmek için hole expansiyon testi yapýlmýþtýr. Her iki operasyon simufact programý kullanýlarak sonlu elemanlar yöntemi ile simüle edilmiþtir. Deneylerde, süspansiyon parçalarýndan olan sac salýncak üretiminde kullanýlan 3mm S355MC sacý kullanýlmýþtýr. Deneylerde geleneksel kesme yöntemi ve hassas kesim yöntemi kýyaslanmýþtýr. Her iki kesme iþlemi sonrasý sac kenarýnda oluþan çapak yükseklikleri incelenmiþ ve hole expansiyon testi üzerindeki etkileri deðerlendirilmiþtir. ORCID NO: 0009-0006-4324-0911
Anahtar Kelimeler: Sac Salýncak, Hassas Kesim, Delik Geniþletme Testi, Çentik Etkisi
|
