Otomotiv sektöründe, metal şekillendirme öncesi, şekil verilecek sacın kabaca dış hatlarının belirlendiği kesme işlemi yapılmaktadır. Bu işlem açınım kesme yada blanking operasyonu olarak adlandırılır. Kesme işleminden sonra kesim yüzeyinde düzensiz bölgeler oluşmaktadır. Çünkü bu yüzeyde aslında tamamen kesme işlemi gerçekleşmez. Bir kısımda kesme oluşurken bir kısımda kopma gerçekleşir. Bu ölçü kesme boşluklarına, zımba kaplamasına, zımba sertliğine bağlıdır. Fakat kabaca tabirle tanımlamak gerekirse kesme işlemi sac kalınlığının 1⁄3lük kısmında oluşurken 2⁄3lük kısmı kopma bölgesi görülür. Kesme zımbasının saca ilk temas ettiği yüzeyde kesme işlemi olur. Kesme yüzeyi temiz ve çapaksızdır. Bu bölge düzenli ve stres yığılmalarının çok az olduğu bölgedir. Kopma olan yüzey ise düzgün ve temiz bir yüzey değildir. Mikro çatlakların çok olduğu bu yüzey form verme işleminde sac üzerinde oluşacak yırtılmaların temel sebebidir. Bu çalışmada, kesme işleminde oluşan kopma bölgesini minimum seviyeye çekmeye çalışılmıştır. Kesme operasyonundan çıkan sacların form verme işlemine olan etkisini öğrenmek için hole expansiyon testi yapılmıştır. Her iki operasyon simufact programı kullanılarak sonlu elemanlar yöntemi ile simüle edilmiştir. Deneylerde, süspansiyon parçalarından olan sac salıncak üretiminde kullanılan 3mm S355MC sacı kullanılmıştır. Deneylerde geleneksel kesme yöntemi ve hassas kesim yöntemi kıyaslanmıştır. Her iki kesme işlemi sonrası sac kenarında oluşan çapak yükseklikleri incelenmiş ve hole expansiyon testi üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. ORCID NO: 0009-0006-4324-0911
Anahtar Kelimeler: Sac Salıncak, Hassas Kesim, Delik Genişletme Testi, Çentik Etkisi
|