Günümüzde Dünya üzerinde sayýlarý milyarlarla ifade edilen otomobillerin yaygýn kullaným geçmiþi 19. yy sonlarýna uzanmaktadýr. Ýlk icat edildiði yýllardan günümüze otomobil tasarýmlarý gitgide daha karmaþýk hale gelmekte ve otomobiller deðiþken boyutlarda binlerce parçadan oluþmaktadýr. Ýçinde taþýdýðý yolcularýný konforlu ve güvenli bir þekilde bir noktadan diðerine taþýyabilmesi adýna otomobil parçalarý birbirleri ile kusursuz þekilde çalýþabilmelidir. Bunun temin edilebilmesi için otomobili oluþturan parçalarýn mekanik özelliklerinin yanýnda ölçüsel doðruluklarýnýn da gerekli standartlarý saðlamasý ve bunun üretimin her aþamasýnda periyodik olarak kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu kontrol ise otomotiv sektörü tedarik zincirinin tüm halkalarýnda kullanýlan kontrol fikstürleri ile saðlanmaktadýr. Kontrol fikstürlerinin geliþimi de otomobillere paralel olarak oldukça eskiye dayanýr. Tasarýmý ve imalatý son derece hassas çalýþma gerektiren kontrol fikstürleri aðýrlýklý olarak mekanik prensiple çalýþtýklarý için uzun yýllar zor koþullarda hizmet verebilmeli ve bakým gereksinimi asgari düzeyde olmalýdýr. Çok eksenli ve bilgisayar kontrollü tezgahlarýn ve 3D baský gibi yenilikçi teknolojilerin de geliþimine paralel olarak, hassas çalýþmanýn getirdiði zorluklar büyük ölçüde aþýlmýþtýr. Çalýþma prensiplerini basitçe ifade etmek gerekirse; belirli eksenlerde sabitleme yapýlarak fikstür üzerine tespit edilen parçalarýn yüzey, kenar ve delik konumlarý mekanik bloklar ya da optik sistemler vasýtasýyla ölçülür. Kontrol fikstürlerinde malzeme seçimi basit bir adým gibi görünse de tasarým aþamasýndan imalat sonrasý kullanýmýna kadar tüm süreçte aslýnda belirleyici bir unsurdur. Maliyet, mekanik özellikler, iþlenebilirlik gibi pek çok parametre özelinde malzeme seçimi titizlikle gerçekleþtirilmesi gereken bir iþlemdir. Bu çalýþmamýzda otomotiv sektöründe kullanýlan kontrol fikstürleri kýsaca özetlenmiþ, yaygýn olarak kullanýlanlar baþta olmak üzere kontrol fikstürlerinde kullanýlan malzemeler irdelenmiþ ve örnek bir fikstür çalýþmasý üzerinde malzeme seçimine dair bir uygulama gerçekleþtirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Kontrol Fikstürü, Kalite, Otomotiv Sektörü, Malzeme Seçimi
|
