Yer kabuðunun doðal bileþenlerinden birisi olan krom elementinin ekonomik olarak üretilebildiði mineral, kromittir. Kromit cevheri, metalürji, kimya ve döküm sanayi gibi sektörlerde kullanýlmakta olup, bu sektörlerde kromit cevherinin yerini alabilecek bir alternatif bulunmamaktadýr. Türkiye kromit rezervleri bakýmýndan dünya üzerinde önemli bir paya sahiptir. Kromit cevher zenginleþtirme sonrasý ortaya çýkan tesis atýklarýnýn içerisinde %1-%2 oranýnda kromit minerali bulunmaktadýr.
Bu çalýþmada içerisinde yaklaþýk %1-2 kromit minerali içeren krom zengineþtirme tesisi atýklarý, tekrar bir zenginleþtirme iþlemine tabi tutularak bu atýklardan kromit kazanýmý amaçlanmýþtýr. Bu amaçla krom zenginleþtirme tesisi atýklarýna eleme, manyetik ayýrma ve çalýþma kapsamýnda geliþtirilen sallantýlý masada zenginleþtirme iþlemleri uygulanmýþtýr. Giren ürünler ve atýklar XRF yöntemi ile kantitatif olarak analiz edilmiþ böylece manyetik ayýrma ve geliþtirilen sallantýlý masanýn birlikte kullanýlmasý ile bu atýklardan kromit kazanýmýnýn potansiyeli araþtýrýlmýþtýr.
Sallantýlý masa ile zenginleþtirme yönteminde, cevher muhteviyatýnda bulunan minerallerin dansite (gravite) farklýlýklarýndan faydalanýlarak cevher zenginleþtirme gerçekleþtirilir. Sallantýlý masada tabaka halinde akan akýþkan ortam ile etkin bir ayrýþtýrma saðlanmaktadýr. Zenginleþtirme yöntemleri arasýnda özellikle gravite yönteminde yaygýn olarak kullanýlan cevher zenginleþtirme makinasýdýr. Masalar genellikle yamuk, paralelkenar, dikdörtgen veya v þeklinde olan masa sathýnda, ensiz ve uzun eþiklerden oluþur. Yatayda birkaç derecelik eðime sahip olan masanýn uzunluðuna ileri ve geri hareket yaptýrýlýr. Gerçek zenginleþtirme prosesinde eþikli masalar kullanýlýr ve bu masalarýn ince tane boyudunda suyun sürükleme etkisi nedeni ile kromit kaçaðý fazladýr. Bu yüzden bu atýklar ince tane boyunda daha etkili olmasý öngörülen eþiksiz sarsýntýlý masada zenginleþtirme iþlemine tabi tutulmuþtur.
Kromit cevher zenginleþtirme tesisinden alýnan numunenin tasarýmý yapýlan bariyersiz sallantýlý masa ile yeniden zenginleþtirme iþlemlerine tabi tutularak geri kazanýmlarý deneysel olarak araþtýrýlmýþtýr. Yapýlan zenginleþtirme iþlemleri sonucunda +0 µ / - 106 µ mikron aralýðýndaki kromit yüzdesi %4,47 iken bariyersiz sallantýlý masada son bulan zenginleþtirme sonucuna göre elde edilen kromit ürün yüzdesi %21,53 olarak gözlemlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Kromit, cevher zenginleþtirme, sarsýntýlý masa
|
