Son yýllarda ülkemizde baraj, tünel,metro gibi büyük projelerinin geliþmesiyle kaya mekaniðinin geoteknik mühendisliði uygulamalarýnda büyük bir ilerleme kaydetmiþtir. Kaya mekaniði mühendisliðinde yýllardýr süregelen bilgi birikimiyle beraber geoteknik mühendisliði ve mühendislik jeolojisi bir araya gelerek tünel, metro, baraj gibi büyük yapýlarda projelendirme imkâný saðlamýþtýr. Tünel yapýlarýnda tünelin modellenmesinin yaný sýra ayný zamanda giriþ çýkýþ yapýlarýnýn da modellemesi ve yapýmýn iþ güvenliði açýsýndan uygun olarak devam etmesi açýsýndan tünel baþlangýç ve bitiþ noktalarýnda gerekli önlemlerin alýnmasý gerekmektedir. Bu çalýþmada Ýzmir-Buca Onat Tüneli Çýkýþ Portalý’nýn stabilitesi deðerlendirilmiþtir. Araziden alýnan numuneler üzerinde laboratuvar deneyleri yapýlmýþtýr. Deney sonuçlarýndan kayalarýn mukavemet parametreleri belirlenip çýkýþ portalýnýn limit denge analizleri ile herhangi bir destek sistemi olmadan stabilitesini karþýlama durumu ve ancak destekleme önlemleri ile stabilitesini saðlayabilir seçenekleri deðerlendirilmiþtir. Þev stabilitesi “Slide” programý ile incelenmiþtir. Programda tek bir yaklaþým yerine üç farklý yaklaþým incelenmiþ olup elde edilen güvenlik katsayýlarý karþýlaþtýrýlmýþtýr. Bu yaklaþýmlar Bishop, Spencer ve Janbu hesap yöntemleridir. Janbu yönteminde en düþük güvenlik katsayýsý elde edilmiþ olup, gerçeðe en yakýn sonuçlarý veren Spencer yöntemi ile karþýlaþtýrýlmýþtýr. Tasarým sonuçlarý göz önünde bulundurularak güvenlik sayýsýnýn belirlenmesinde þevi oluþturan malzemenin kayma dayanýmý,þev geometrisi,þevin geçici veya kalýcý olmasý gibi etkenler önemli rol oynamaktadýr. Þev stabilitesi yalnýzca program ve laboratuvar sonuçlarýyla deðerlendirilmeyip saha incelemeleri ve inklinometre okumalarýyla beraber deðerlendirilmiþtir. Tüm veriler göz önünde bulundurularak sahada heyelan gözlenmiþ olup stabiliteyi saðlamaya yönelik çalýþmalar yapýlmýþtýr. Limit denge analiziyle güvenlik katsayýsýnýn 1 elde edildiði rezidüel parametrelerden kayma dairesi belirlenip sonlu elemanlar yöntemi ile ayný kayma dairesi elde edilip stabiliteyi saðlamaya yönelik kazýk tasarýmý yapýlmýþtýr. Destek sistemi belirlendikten sonra tekrar analiz yapýlarak güvenlik katsayýsý deðerlendirilmiþtir. Elde edilen deplasman sonuçlarý saha ile karþýlaþtýrýlýp yorumlanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Portal, Þev Stabilitesi, Geri Analiz, Tünel,
|
