Son yıllarda ülkemizde baraj, tünel,metro gibi büyük projelerinin gelişmesiyle kaya mekaniğinin geoteknik mühendisliği uygulamalarında büyük bir ilerleme kaydetmiştir. Kaya mekaniği mühendisliğinde yıllardır süregelen bilgi birikimiyle beraber geoteknik mühendisliği ve mühendislik jeolojisi bir araya gelerek tünel, metro, baraj gibi büyük yapılarda projelendirme imkânı sağlamıştır. Tünel yapılarında tünelin modellenmesinin yanı sıra aynı zamanda giriş çıkış yapılarının da modellemesi ve yapımın iş güvenliği açısından uygun olarak devam etmesi açısından tünel başlangıç ve bitiş noktalarında gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu çalışmada İzmir-Buca Onat Tüneli Çıkış Portalı’nın stabilitesi değerlendirilmiştir. Araziden alınan numuneler üzerinde laboratuvar deneyleri yapılmıştır. Deney sonuçlarından kayaların mukavemet parametreleri belirlenip çıkış portalının limit denge analizleri ile herhangi bir destek sistemi olmadan stabilitesini karşılama durumu ve ancak destekleme önlemleri ile stabilitesini sağlayabilir seçenekleri değerlendirilmiştir. Şev stabilitesi “Slide” programı ile incelenmiştir. Programda tek bir yaklaşım yerine üç farklı yaklaşım incelenmiş olup elde edilen güvenlik katsayıları karşılaştırılmıştır. Bu yaklaşımlar Bishop, Spencer ve Janbu hesap yöntemleridir. Janbu yönteminde en düşük güvenlik katsayısı elde edilmiş olup, gerçeğe en yakın sonuçları veren Spencer yöntemi ile karşılaştırılmıştır. Tasarım sonuçları göz önünde bulundurularak güvenlik sayısının belirlenmesinde şevi oluşturan malzemenin kayma dayanımı,şev geometrisi,şevin geçici veya kalıcı olması gibi etkenler önemli rol oynamaktadır. Şev stabilitesi yalnızca program ve laboratuvar sonuçlarıyla değerlendirilmeyip saha incelemeleri ve inklinometre okumalarıyla beraber değerlendirilmiştir. Tüm veriler göz önünde bulundurularak sahada heyelan gözlenmiş olup stabiliteyi sağlamaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. Limit denge analiziyle güvenlik katsayısının 1 elde edildiği rezidüel parametrelerden kayma dairesi belirlenip sonlu elemanlar yöntemi ile aynı kayma dairesi elde edilip stabiliteyi sağlamaya yönelik kazık tasarımı yapılmıştır. Destek sistemi belirlendikten sonra tekrar analiz yapılarak güvenlik katsayısı değerlendirilmiştir. Elde edilen deplasman sonuçları saha ile karşılaştırılıp yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Portal, Şev Stabilitesi, Geri Analiz, Tünel,
|
