Atýl kapasite, bir üretim biriminde mevcut olup kullanýlmayan kapasitedir ve üretim iþletmeleri için önemli bir problemdir. Atýl kapasite çeþitli sebeplerden dolayý ortaya çýkabilir. Ýþçi devamsýzlýðý, yönetimsel hatalar ve doðal afetler atýl kapasite sebeplerinden bazýlarýdýr. Bu çalýþmada örnek bir üretim iþletmesindeki giriþ istasyonunun kapasite kýsýtý sebebiyle diðer istasyonlarda üretilemeyen ürünler için atýl kapasite probleminin tanýmlanmasý, incelenmesi ve çözümü üzerine çalýþýlmýþtýr. Bu amaçla “Kaynak Tüketim Muhasebesi” yönteminden faydalanýlmýþtýr. Atýl kapasite maliyetinin hesaplanmasýnda Kaynak Tüketim Muhasebesi yöntemi, faaliyet tabanlý maliyetleme ve Alman maliyet muhasebesinin geliþtirilmesi ile ortaya çýkmýþ bir maliyet yöntemidir. Bu yöntemin diðer yöntemlerden farký atýl kapasite maliyetini hesaplayabilmesi ve kaynaklara yüklememesidir. Bu yöntem doðrultusunda örnek iþletmedeki maliyet kaynaklarý belirlenerek iþçilik ve makine kaynak havuzlarý oluþturulmuþ, ardýndan kaynak havuzlarýndaki sabit ve deðiþken yükleme oranlarý belirlenmiþtir. Sonrasýnda ise kaynak maliyetlerinin faaliyetlere daðýtýmý gerçekleþtirilmiþtir. Bu iþlemlerin ardýndan atýl kapasite hesaplamasý yapýlmýþ ve elde edilen sonuçlar tartýþýlmýþtýr. Sonuçlar tartýþýlýrken 3 senaryo üzerinde durulmuþtur. Atýl kapasitenin oluþmamasý için ilk senaryo da makine yatýrýmý önerilmiþtir. Dar boðazýn oluþtuðu makine grubu için yatýrým yapýlmasýnýn uygulanabilirliði incelenmiþtir. Ýkinci senaryoda ise atýl kapasitenin oluþmamasý için makine yatýrýmý yapýlamýyorsa diðer istasyonlarý beslemek için dýþarýdan yarý mamul tedariki yapýlmasýnýn uygulanabilirliði incelenmiþtir. Son senaryoda ise atýl kapasitenin oluþmamasý için mevcut makine parkuru için hat dengeleme çalýþmasý yapýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: atýl kapasite, kaynak tüketim muhasebesi, kapasite kullanýmý.
|
