Kimlik, her alanda olduðu gibi mimarlýk alanýnda da her daim güncel konular arasýnda yer almaktadýr. Mekan-kimlik etkileþimi; çevrenin biçimlenmesi ve insanýn bu çevreyi algýlamasýyla iliþkili olup mekanýn karakterini oluþturmaktadýr. Bu karakter; fiziksel ve sosyal yaþamýn göstergeleri üzerinden okunabilmektedir. Toplumsal iliþkiler aðý içinde kimlik bileþenleri olarak adlandýran göstergeler; geçmiþten günümüze kadar yerin kendi özelliklerini ortaya koyar. Her birey içinde bulunduðu toplumsal ve kültürel ortam içinde olaylarý, nesneleri, durumlarý, algýlar; bu çevre içinde anlam kazanýr. Tüm bunlar ise yere ait olan, yöresel ya da yerel kimlik deðerlerini tanýmlar. Gündelik hayatýn geçtiði konutlar önemli bir yerel kimlik deðerleridir. Konutlar; yaþamýn farklý süreçlerinin geçtiði, algý ve deneyimlerin anýlara dönüþtüðü kiþilerin mekâna yüklediði farklý kimliklerle þekillenmektedir. Böylelikle kýrsal alanlardaki geleneksel konutlar önemli bir araþtýrma konusu olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Geleneksel konutlar; fiziksel ve sosyal olmak üzere yerel kimlik unsurlarýný yansýtan, yerel karakterin ve yerel morfolojinin birçok gösterge ile okunabildiði önemli mimari örnekler arasýnda yer almaktadýr. Bu nedenle yerel kimliðin izlerini sürebilmek adýna kültürel, tarihsel, ekonomik faktörlerle birlikte, mekaný algýsýna yön veren biçimlenmeler özgün mekanlarýn tanýmlanmasýný saðlamaktadýr.
Çalýþmada geleneksel konutlarýn iç mekanlarýnýn biçimlenmesine neden olan göstergeler literatür taramasýna baðlý olarak irdelenmiþ; konutlarý oluþturan mekanlar sýnýflandýrýlarak; her bir mekanýn yatay ve dikey yüzeyleri ile donatýlarý bir kimlik öðesi olarak tanýmlanmýþtýr. Bu baðlamda çalýþmanýn içeriði iki aþamadan oluþmaktadýr. Öncelikle kimlik ve bileþenleri tanýmlanarak yerel kimlik-konut iliþkisini ortaya koyan özellikler irdelenmiþtir. Sonrasýnda geleneksel konutlarýn iç mekanlarýnýn fiziksel biçimlenmesini doðrudan etkileyen yerel kimlik unsurlarýna iliþkin örneklere yer verilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Yerel Kimlik, Ýç mekanda yerel kimlik, Okuma, Biçimsel Okuma.
|
