Havacılık ve uzay endüstrisinde yapıların hafif tasarlanması büyük önem arz etmektedir. Hava aracını oluşturan yapıların hafifletilmesiyle hava aracının taşıyabileceği faydalı yük kapasitesi artırılabilmekte ve tükettiği yakıt miktarı azaltılabilmektedir. Böylece geçen yüzyılda havacılık endüstrisinde yeni tasarım metotları, yeni malzemeler ve özel üretim prosesleri geliştirilmiştir.
Federal Havacılık İdaresine göre uçakta meydana gelen hataların %55’i, uçağın inişi ve kalkışı sırasında gerçekleşmektedir. Bu sebeple iniş takımı sisteminin gerçekleştirdiği kritik fonksiyonlar, uçuş güvenliğine etkisi ve uçak geometrisi ile oluşturduğu arayüzler nedeniyle uçak tasarım süreçlerinde çalışılan önemli bir alt sistemdir. Sistem içerisinde barındırdığı teker, jant, fren, şok sönümleyici, açma-kapama sistemi, yönlendirme sistemi ve ana dikme gibi yapısal parçalar ile uçak ağırlığının yaklaşık olarak toplam ağırlığın %3-5’ini oluşturmaktadır. Günümüz havacılık endüstrisinde, tasarımda hafifletmenin kazandığı önemle birlikte iniş takımının ağırlığının azaltılması da ön plana çıkmaktadır. Havacılık endüstrisinde uygunluğu ve uçağa sağladığı yüksek kararlılık sayesinde üçlü tip iniş takımı en çok tercih edilen seçenektir. Ana iniş takımları uçağın ağırlık merkezinden hemen sonra burun iniş takımı ise ön tarafa yerleştirilir.
Uçakların ulaşım amacıyla kullanılabilmesi için uçuşa elverişlilik sertifikasyon belgelerinin olması gereklidir. Bu belgelendirmenin uçuş otoritesinden alınması için uçak tasarımının regülasyonlarda belirtilen kurallara uygun olarak tasarlanmış olması ve bunun ispatlanması gereklidir. İniş takımı tasarımı için gerekli yük bilgileri, Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı ve Federal Havacılık Regülasyonlarında yer alan yer yükleri ve iniş koşulları isterleri baz alınarak verilmiştir. Regülasyonlarda belirtilen yüklerin iniş takımı için hesaplamaları bu çalışma için yapılacak tasarıma ve analiz çözümlerine yansıtılmıştır.
Tecrübe edilmiş uygulamalar ve iniş takımı tasarım hesapları için kullanılan varsayımlar ile ilgili bilgiler literatür araştırması sonucunda elde edilmiş ve bu çalışmada kullanılmıştır. ORCID NO: 0009-0006-1543-7901
Anahtar Kelimeler: İniş takımı, Hava aracı, İniş takımı tasarımı, Fork, Aks
|
