Türkiye’de deprem kaçýnýlmaz bir gerçektir ve tarih boyunca çok sayýda yýkýcý depremler yaþamýþtýr. Bu depremlerde çok fazla can kayýplarý yaþanmýþ, çok sayýda yapý aðýr hasara uðramýþ ve kullanýlamaz hale gelmiþtir. Yapýlarda oluþan hasar nedenlerinin biri de, kullaným aþamasýnda kullanýcý tarafýndan kendi gereksinmelerine baðlý olarak deðiþiklik yapýlmasý ve bu deðiþikliklerin yapýnýn deprem dayanýmýný azaltmasýdýr. Kullaným evresindeki deðiþiklikler; hem kullanýcý deðiþimi, hem de kullanýcý deðiþmese de kullanýcýnýn zaman içindeki gereksinimlerinin ve beðenilerinin farklýlaþmasý nedeniyle yapýlmaktadýr. Yapýlarýn kullaným aþamasýnda, kullanýcýlar tarafýndan bilinçli veya bilinçsiz olarak deðiþikliklere uðramasý, yapýlarýn stabilitesini ve deprem davranýþýný olumsuz yönde etkilemektedir. Kullaným evresinde yapýlan pek çok deðiþiklik belirli bir resmi izin dahilinde yapýlmamakta, kullanýcýlar bilinçsizce birtakým deðiþikliklere gitmektedirler. Türkiye’deki mevcut literatürde, yapýlarda kullaným evresinde yapýlan deðiþikliklerin sebep olduðu deprem hasarlarýna yönelik bir çalýþmaya rastlanmamýþtýr. Farklý taþýyýcý sistem türlerinin taþýyýcýlýk ilkeleri ve deprem karþýsýndaki davranýþlarý ile oluþan hasar nedenleri farklýlaþmaktadýr. Çalýþma kapsamýnda, Türkiye Ýstatistik Kurumu’nun verilerine göre 2020 yýlýnda yapý ruhsatý alan yapýlarýn %97’sini oluþturan betonarme yapýlar ele alýnacaktýr. Mevcut literatür içerik analizi yöntemi ile taranarak, betonarme iskelet yapýlarda depremden dolayý oluþan hasarlar ve hasar nedenleri tespit edilecektir. Kullaným evresinde yapýlarda gerçekleþtirilen deðiþikler ile tespit edilen hasar ve hasar nedenlerinden kullaným evresindeki deðiþikliklerden kaynaklý olanlarý belirlenecek ve deðerlendirilecektir. Son olarak konu ile ilgili öneriler sunulacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Betonarme Ýskelet Yapýlar, Deprem, Deprem Dayanýmý, Kullaným Evresi Deðiþiklikleri
|
