Engellilik, normal yaþa göre vücut fonksiyonlarýnda veya yapýsýndaki herhangi bir kayýp olarak tanýmlanmaktadýr. Toplumlarýn kültürel düzeylerine göre günlük yaþam içinde sakat, özürlü, kör, dilsiz, cüce gibi farklý isimlendirmeler de kullanýlmaktadýr. Engelli bireylere iliþkin toplum içinde tanýnmalarýný kolaylaþtýrýcý sýfatlarýn dýþýnda önemli olan nokta engellilikle ilgili farkýndalýðýn olmasý ve anlaþýlma gereksinimlerinin karþýlanmasýdýr. Bu kapsamda toplum, engelli bireyleri ne kadar çok içine sindirir ve onlarý diðer insanlar gibi kabul ederse engelli bireylerin kendilerine olan güvenleri de artacaktýr. Kendine güvenen birey daha mutlu, daha baþarýlý ve diðer insanlar için daha faydalý olacaktýr. Yaþanýlan konuttan, kamusal yaþam alanlarýna ve ulaþým araçlarýna kadar tüm çevresel unsurlarýn engellilerin özellikleri ve gereksinimleri dikkate alýnarak tasarlanmadýðý da bir gerçektir. Kentlerimizin çoðunda engelli bireylerin eriþim ve ulaþým olanaklarýný engelleyici pek çok unsura rastlanmaktadýr. Yollar, kaldýrýmlar, kamu binalarý, parklar ve bahçeler, okullar, içinde yaþanýlan konutlar, ulaþým araçlarý ve bunun gibi daha birçok fiziksel çevre unsuru, engellilerin topluma katýlmasýnýn önünde ciddi birer engel oluþturmaktadýr. Böylece sahip olduðu engeli nedeniyle hareket yeteneði sýnýrlanmýþ insanlarýn bu ve bunun gibi sebeplerle yaþadýklarý sýnýrlama daha da artmaktadýr. Bunun anlamý hareket yeteneði sýnýrlanan bireyin toplumsal yaþamdan dýþlanmasýdýr. Oysa bütün bunlar, engellilerin topluma katýlmasýný, toplumla bütünleþmesini kolaylaþtýracak bir biçimde tasarlanabilir ve geliþtirilebilir. Bozuk yüzeyli yollar, güvenlik tedbirleri alýnmayan alt yapý çalýþmalarý, çok yüksek kaldýrýmlar, özürlülerin kullanýmýna uygun olmayan telefon ve telefon kabinleri, gerekli düzenlemeler sesli ve görsel uyarýcýlar olmadýðý için özürlülere hizmet edemeyen ulaþým sistem ve araçlarý, kent ulaþýmý ve yaþamýnda yoðun olarak karþýlaþýlan engellerdir. Bu nedenle çalýþmada; kentlerdeki fiziksel çevre unsurlarýnýn engelliler açýsýndan (herkes için tasarým) analizi kapsamýnda; Siirt’in merkezinde yer alan Güres caddesi boyunca mevcut durum deðerlendirmesi yapýlarak, uygunluðu deðerlendirilmiþ ve çözüm önerileri geliþtirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Mimarlýk, Engelli, fiziksel engel, Siirt.
|
