Antik çaðlardan itibaren taþýmacýlýk faaliyetleri; insan gücüyle, hayvanlarla ve akarsular ile gerçekleþtirilmekteydi. Zaman içerisinde bilim insanlarýnýn buluþlarýyla mekanik sistemler güç kaynaðý olarak kullanýlmaya baþlanýlmýþtýr. Mekanik sistemler teknolojinin de entegrasyonuyla birlikte binek ve ticari araçlarýn oluþmasýný saðlamýþtýr.
Aðýr ticari araçlar bir yerden baþka bir yere yük taþýmak için etkin bir þekilde kullanýlmaktadýr. Ýhtiyaç haline gelen lojistik ve taþýmacýlýk faaliyetleri ticari araç sektörünün geliþmesine olanak saðlamýþtýr. Karayolunda kullanýlan aðýr vasýta ticari araçlarýn; günümüzde lojistik, hafriyat taþýma, ulaþým gibi birçok farklý sektör ve hizmet süreçlerinde kullanýmýnýn artmasý sonucu bu tip araçlarýn güvenli kullaným ve sürüþlerinin saðlanmasý gerekmektedir.
Aðýr ticari araçlarýn tonaj olarak 15 ton aðýrlýðýn üzerinde olmasý sebebiyle karayolunda seyir halinde iken yavaþlatýlmasý ya da durdurulmasý istendiðinde sürücü tarafýndan bu iþlemin en az kuvvetle gerçekleþtirilmesi gerekir. Aðýr ticari araçlarda fren sistemi olarak havalý fren sistemi kullanýlmaktadýr.
Frenleme performansýný, fren sistemi elemanlarý ve tekerlek-yol þartlarý gibi faktörler doðrudan etkilemektedir. Ticari araçlarda fren performansýný ve sürekliliðini etkileyen önemli faktörlerden biri kuvvet-strok eðrileridir. Aðýr ticari araçlarýn fren performanslarý, kuvvet-strok eðrilerine göre deðerlendirilmektedir. Bu çalýþmada, aðýr ticari araçlarýn havalý fren sistemindeki fren körüðünün alt bileþeni olan imdat yayý üzerine etki eden korozyonun önlenmesine yönelik dahili havalandýrma tekniðinin tasarlanmasý ve kullanýmýnýn incelenmesi amaçlanmaktadýr.
Körüðün alt bileþenlerinin korozyona maruz kalmamasý için; fren körüðüne atmosferden her türlü korozif maddenin giriþini engellemek amacýyla, körüðün imdat kýsmýnda bulunan düþük basýnçlý havanýn servis kýsmýna transferinin saðlanmasý ya da besleme basýncýna karþýlýk basýncýn imdat yayýnýn bulunduðu bölgeye alýnmasý (dahili havalandýrma tekniðinin uygulanmasý) hedeflenmektedir. Bu sayede, korozyona maruz kalan özellikle imdat yayýnýn, dahili havalandýrma tekniðinin uygulanmasý sonucu ömür fonksiyonun uzamasý öngörülmüþtür. Korozyon oluþumu önlenmiþ olan imdat yaylarýnýn, sürüþ süreçlerinde teorik olarak hesaplanmýþ kuvvet-strok eðri verilerini saðlamasý amaçlanmaktadýr.
Trafik kazalarý sebebiyle hayatlarýný yitiren insanlarýn sayýsý oldukça fazladýr. Bu kazalarýn sebeplerinden öncüleri sürücüden kaynaklý hatalar ya da aþýrý hýz olarak kayýtlara geçmiþ olsa da diðer neden sürücülerin araç kontrolünü saðlayamayýp istenilen sürede araçlarý durduramamalarýdýr. Bu baðlamda fren sisteminin öneminin hayati derecede olduðunu göstermektedir. Fren kuvvet-strok eðri verileri, aðýr ticari aracýn duruþ mesafesini etkiyen etkenlerden biridir.
ORCID NO: 0000-0002-7515-0711
Anahtar Kelimeler: Havalý fren sistemi, Fren körüðü, Korozyon
|
