Mikroorganizmalar vücutta, havada, toprakta ve tüm yüzeylerde bulunabilmekte ve uygun şartlar sağlandığı takdirde üreyerek hızlı bir şekilde çoğalmaktadırlar. Bakteriler gelişmeleri için, yeterli nem ve sıcaklık ile bir besin kaynağına ihtiyaç duyarlar. Bu gereksinimler tekstil materyallerinde bulunabilmektedir. Genel olarak bakteriler kötü kokuya; mantarlar biyolojik olarak parçalanmaya ve lekelenmeye sebep olurlar. Örülmüş kumaşların apre işlemi sırasında konfor (termal konfor, anti bakteriyel) sağlayacak bazı kimyasallar verilebilmektedir. Ancak bu işlem iplik bobin boyama kazanlarına uyum sağlamamaktadır. Bobin boyama yönteminde bobinler sabitlenmiş delikli silindirlere takılarak kazanın içinde hareketsiz biçimde olacak şekilde yerleştirilir. Flotte ise kazanın içinde bobine dıştan içe ve içten dışa doğru belli bir basınç altında verilir. Yani bobin hareketsiz, flotte ise hareketlidir. Bobin boyama işlemine etki eden önemli faktörler şunlardır: Kullanılan boyarmaddenin tipi ve kalitesi, boyama işleminin parametreleri (boyama çözeltisinin sıcaklığı, flottenin sirkülasyon hızı ve sirkülasyon yöntemi, pompalama basıncı, boyama aparatının teknik parametreleri), kullanılan ipliklerin cinsi, bobinlerin sarım yapısının kalitesi, patronun (konik çeşitlerinin genel adı) yüzey yapısı ve benzeri.
Bu çalışma kapsamında literatür taramaları yapılmış ve çorap örülecek
olan ipliklere antibakteriyel, antifungal ve koku oluşmasına engel olacak olan özelliklerin kazandırılması için kullanılacak olan kimyasalın özelliklerinden birisinin ipliğe aplike olması ve yıkama dayanımının da yüksek olması bir diğerinin kumaşın ısıl iletkenliği nem geçirgenliği hava geçirgenliği gibi özelliklerinin çok iyi olması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Kullanılacak olan kimyasalın bobin boyama ile uyumlu çalışabilmesi bobinlerde çökmelere karşı etkili bir ürün olması istenilmiştir.
Çalışmada çeşitli kimyasallar kullanılarak çalışma şartları (sıcaklık, pH, kimyasalın nufüz etme süresi ve iç-dış pompa hızı) optimize edilmiş ve ASTM E 2149 antibakteriyel test sonuçlarına göre çalışmadan olumlu çıktılar elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Antibakteriyel, bobin boyama, pamuklu tekstil ürünleri
|
