Teknoloji firmalarý uzun süredir otonom kara, deniz ve hava araçlarý geliþtirdiklerini duyurmaktadýr. Otonom kara araçlarý ile ilgili önemli geliþmeler yaþandý. Ancak deniz ve hava araçlarý ile ilgili geliþmeler daha yavaþtýr ya da dýþarýdan öyle görülmektedir.
Otonom araç ifadesi ile otomatik araçlar ayný anlamda kullanýlmamaktadýr. Otonom araçlar yapay zekanýn getirdiði kabiliyetlerden yararlanmaktadýr. Bu yolla kural ve prosedürleri önceden tanýmlanmýþ olan araçlar otomatik olarak adlandýrýlmaktadýr. Otomatik araçlarda tanýmlamalarýn dýþýna çýkma veya makine öðrenmesi gibi yollarla belirlenen kural ve prosedürleri öðrenme söz konusu deðildir. Oysa otonom araçlarýn makine öðrenmesi gibi bir kabiliyete dayalý olarak ortaya çýkan ve önceden tanýmlanmamýþ durumlar karþýsýnda karar verme gibi bir kabiliyeti vardýr.
Otonom kara araçlarý uzun yýllardýr araþtýrma ve geliþtirme sürdürülmektedir. Buna raðmen sürücü desteði alýnmaktadýr. Ayrýca mevzuat yönünden problemler olduðu da bilinmektedir. Ancak bazý lokal uygulamalara izin verilmiþ ve henüz ticari hale gelmemiþtir.
Durum bu iken deniz araçlarýnýn otonom hale getirilmesi de mutlaka belirli bir süre gerektirecektir. Ancak bu süreyi anlamak için otonom deniz ulaþýmý için hangi teknolojik, ekonomik ve hukuki koþullarýn oluþmasý gerektiðinin araþtýrýlmasý gerekmektedir. Bu yazýda konu bu üç açýdan ele alýnmýþtýr.
Otonom ve otomatik sistemler ayný þey deðildir. Otomatik sistemlerin bir operatörü vardýr ve önceden programlayarak veya belirli bir yanýtý veya sýralamayý gerçekleþtiren tekrarlayan, kendi kendini düzenleyen süreçleri belirleyerek sistemi otomatikleþtirir. Otomatikleþtirilmiþ sürece ne zaman açýlýp kapanacaðýný, nereye gitmesi beklendiðini ve tam olarak ne yapmasý gerektiðini programatik ifadelerle kodlar. Bundan sonra hangi durum ortaya çýkarsa çýksýn tanýmlanmýþ sýnýrlarýnýn dýþýnda hiçbir þey yapmaz ve yapamaz. Otomasyon süreci önceden belirlenmiþ çevreler içinde kalýrsa bu bir sorun da teþkil etmez.
Herhangi bir nedenden dolayý otomatikleþtirilmiþ iþlem önceden ayarlanmýþ çevrelerin dýþýna çýkarsa en bilinen tepki sistemin kendini kapatmasý ya da kilitlemesi olabilir. Otomatik sistemler genellikle uygulamaya özel bir yazýlýmdýr. Genellikle, baþka bir donanýmda veya uygulamada çalýþmasý beklenemez.
Otonom cihazlarda ise Yapay Zekanýn (AI-Artificial Intelligence) bir alt alaný olan makine öðrenmesi ile önceden tanýmlanmýþ konularýn dýþýnda olaylarla karþýlaþmasý halinde kendi özgün kararýný geliþtirmesi söz konusudur.
Kara araçlarýnda bu teknolojinin geliþtirilmesi için çok uzun yýllara dayalý çalýþmalar yapýlmýþtýr. Ancak yine de bazý temel teknolojilerin geliþmesi beklenmiþtir. Bunlardan bazýlarý Küresel Konul Sistemi (GPS- Global Position System), Kablosuz Ýletiþim Teknolojileri, Görüntü Ýþleme ve Analiz Teknolojileri, Ýleri Sensörler ve tabi ki Yapay Zeka teknolojileridir.
Bir bal peteði gibi geliþen bu teknolojiler eksik parçalarý bir bir tamamlamýþ ve kara araçlarýnýn otonomi kazanmasý konusunda yardýmcý olmuþtur. Ancak yine de geliþim sürecinde çoðu kez bir sürücünün araç içinde yer alýyor olmasý süreç yönetimini ve Ar-Ge çalýþmalarýný kolaylaþtýrmýþtýr. Ayrýca bir sürücü desteði ile yapýlan iþler otonomi olarak görülmemekte ancak geçiþ sürecinin bir parçasý olabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Otomatik Araçlar, Otonom Deniz Araçlarý, Yapay Zeka (YZ), Derin Öðrenme, Makine Öðrenmesi
|
