Tarihi yapý taþýyýcý elemanlarýnýn dayanýmlarýnda; sýcaklýk, nem, eleman kayýplarý, malzeme dayaným azalmasý, doðal afetler ve zemin oturmalarý gibi bazý nedenlerden dolayý zamanla azalmalar görülebilmektedir. Üzerine gelen yükü taþýmada zorlanan dayaným ve dayanýklýlýklarýnýn bir kýsmýný kaybetmiþ tarihi yapý elemanlarý zamanla ciddi oranda yapýsal hasar alabilir hatta yýkýlabilirler. Hasar almýþ tarihi yapýlarýn gelecek kuþaklara aktarýlmasý için taþýyýcý elemanlarýnýn onarýlmasý ve güçlendirilmesi gerekir. Tarihi yapýlarýn taþýyýcý sistemi genel olarak sütun, kubbe, tonoz, kemer ve duvarlardan oluþmaktadýr. Bu çalýþmada tarihi yapýlarýn sütunlarýnda meydana gelen hasar kaynaklarý özellikle onarým ve güçlendirme çalýþmalarýnda dikkate alýnmak üzere incelenmiþtir. Sütunlarda, sýcaklýk ve nem etkisinden, zeminden, yapýda bulunan eleman kayýplarýndan, malzeme kayýplarýndan, sel ve taþkýndan, deprem etkisinden dolayý hasarlar meydana gelmektedir. Yapýlan araþtýrma sonucunda sütunlarda, yanal ve düþey yükleme etkisinden veya sýcaklýk deðiþiminden dolayý çatlaklar, nem etkisinden dolayý tuzlanma, deprem ve toprak kaymasý etkisinden dolayý çatlama ve akstan kaymalar, zemin oturmalarýndan dolayý parça kopmasý veya akstan ayrýlmalar gibi hasarlar tespit edilmiþtir. Çalýþmanýn sonuç bölümünde tarihi yapýlarýn sütunlarýnda en fazla karþýlaþýlan sorunlarýn neler olduðu araþtýrýlmýþ ve meydana gelen hasar türleri belirlemiþtir. Onarým ve güçlendirme çalýþmalarý yapýlýrken gerek projelendirme aþamalarýnda gerekse uygulama esnasýnda etkin bir çözümleme yapýlmasý için dikkat edilmesi gereken hasar kaynaklarý irdelenmiþtir ve bu hasarlarýn onarýmý yapýlýrken dikkat edilecek noktalar üzerinde durulmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Tarihi Yapýlar, Sütunlar, Onarým ve Güçlendirme
|
