Bu çalýþmada seçilmiþ bir hazýr giyim iþletmesinde, çalýþma materyalleri iþ saðlýðý ve güvenliðinde ergonomik riskler açýsýndan iþ etüdü metodu kullanýlarak tespit edilmiþtir. Çalýþma, Mersin Serbest Bölge’de faaliyet gösteren büyük ölçekli bir hazýr giyim iþletmesinde yürütülmüþtür. Ýþletmede günlük çalýþma süresi 9 saat 30 dk ve haftada 6 gün olup ayda 24 gün çalýþýlmaktadýr. Örnek iþ olarak dikim aþamalarý fazla olan, arka ve yan cep gibi detaylarý olan kumaþ (keten) kadýn pantolonu seçilmiþtir. Beden olarak XS (extra small-çok küçük) 1000 adet, XL(extra large-çok büyük) 1000 adet, S (small-küçük) 2750 adet, M (medium-orta) 2750 adet, L (large-büyük) 2500 adet olmak üzere toplamda 10000 adet sipariþ gelmiþtir. Ýþletmede toplamda 350 çalýþan ve seçilmiþ üretim hattýnda ise 89 çalýþan bulunmaktadýr. Ýþletmede kumaþ depo, kesimhane, dikimhane, ütü-paketleme ve yýkama olmak üzere 5 birim bulunmaktadýr. Birimler için iþ akýþ þemasý oluþturularak süreçler, mevcut durum etüt çalýþmasý ile analiz edilmiþtir. Böylece ergonomik yönden etkili olan etkinlikler tespit edilmeye çalýþýlmýþtýr. Kumaþ depoda bulunan çizim masasý ve sandalyeler ayarlanabilir olduðundan ideal yüksekliðe getirilip çalýþýlmasý ergonomik açýdan çalýþanlara fayda saðlayacaktýr. Kesimhanede bulunan makine ve tezgahlar yüksektir. Ergonomik açýdan çalýþýlmasý uygun deðildir. Sabit tezgah ve masalarda ideal olan yükseklik 72 cm’dir.(+ ve -15 cm). Dikimhane bölümünde tüm dikim makinalarýnda oturulan sandalyeler 46 cm olduðundan ideal oturma yüksekliði ergonomik açýdan uygundur. Ütü ve paketleme bölümünde Masa yüksekliði uygundur. Dikim makinasýnýn ergonomik açýdan yüksekliði uygun deðildir (yüksektir). Yýkama bölümünde kalite kontrol masasý yüksekliði uygundur. Taþýma arabasýnýn yüksekliði uygun deðildir (alçaktýr). Ýþletmede çalýþma materyallerinin ergonomik olarak deðerlendirilmesi yapýlmýþ olup birçoðunun ergonomik riskler içerdiði tespit edilmiþtir.
ORCID NO: 0000-0002-2385-1524
Anahtar Kelimeler: Hazýr giyim iþletmesi, Ýþ saðlýðý ve güvenliði, Ergonomi, Ýþ Edütü
|
