Saðlam ve hafif olmasý nedeni ile kompozit malzemelerin imalat sektöründe kullanýmý gittikçe artmaktadýr. Kullanýmýnýn artmasý ile birlikte üretim sürecinde yaþanan ve kaliteyi doðrudan etkileyen sorunlarýn giderilmesinin önemi de artmýþtýr. Özellikle havacýlýk, otomotiv, uzay sanayi gibi kompozit malzemelerin yoðun kullanýldýðý ve hassas imalatýn yapýldýðý sektörlerde, tekrarlý iþleme aþamalarýnýn tek seferde doðru bir þekilde yapýlmasý zorunlu hale gelmiþtir. Bu sektörlerde kompozit malzemeleri birleþtirmek için yoðun olarak baþvurulan yöntem delik delmedir. Delik delmede kompozit malzemelerin karakteristik özellikleri ve iþleme parametrelerinin etkisiyle ortaya çýkan bazý hatalar görülmektedir (delaminasyon, yüzey pürüzlülüðü, delik form ve geometrik hatalar). Ýþleme parametreleri nedeniyle gerçekleþen hatalar, delme sýrasýnda kontrol altýna alýnarak düzeltilebilir niteliktedir. Parametrelerin neden olduðu hatalarýn temel sebebi takýmýn maruz kaldýðý kesme kuvvetinin, talaþ kaldýrma yeteneðini olumsuz etkilemesidir. Bu kapsamda takým ilerlemesine zýt gerçekleþen kesme kuvvetlerinin en belirgin olumsuz etkisi takým sehimi olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Takým sehimi, takýmýn eðilmesi ile konumunu ve kesici aðzýn temas noktasýný deðiþtirerek, delik içerisinde yüzey ve geometrik hatalara neden olmaktadýr. Takým sehiminin delme ile eþ zamanlý olarak ölçülmesi, iþleme parametrelerine anlýk müdahale edilmesi açýsýndan önem arz etmektedir. Sehimin ölçümü için kullanýlan güncel yöntemlerin (analitik hesaplama, sonlu elemanlar analizi) bir kýsmý delme iþlemi sonrasýnda yapýlmasý nedeni ile anlýk ölçüm ihtiyacýný gidermemektedir. Sensör kullanýlarak anlýk ölçüm yapýlan yöntemler ise maliyet ve konumlandýrma açýsýndan delme iþlemi için uygun olmamaktadýr. Bu sebeple, çalýþmada diðer yöntemlere alternatif olarak, görüntü iþleme yöntemi ile takým sehimi ölçümü önerilmektedir.
Bu çalýþmada kompozit malzemelerin delinmesinde ortaya çýkan takým sehiminin görüntü iþleme yöntemi ile anlýk olarak tespit edilmesi amaçlanmýþtýr. Bu amaçla cam elyaf takviyeli kompozit malzeme (CFRP) ile üretilen iþ parçasýnýn CNC tezgâhta delinmesi sýrasýnda eþ zamanlý olarak görüntü alýnmýþtýr. Görüntü iþleme teknikleri uygulanarak takýmýn parçaya giriþi sýrasýnda ortaya çýkan sehim hesaplanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Kompozit malzeme, delik delme, takým sehimi, görüntü iþleme.
|
