Elektrik sistemlerindeki harmonikler nonlineer yükler tarafýndan üretilir ve bunun neticesinde, motor arýzalarýndan aþýrý yüklenmiþ transformatörlere ve iletkenlere kadar çeþitli sorunlara neden olabilir. Harmoniklerin neden olduðu sorunlarýn baþlýcalarýndan biri güç faktörü üzerindeki etkisidir. Bu nedenle, gerçek güç faktörü hesabý yapýlýrken toplam harmonik bozulma da göz önünde bulundurulmalýdýr. Gerilim ve akýmýn toplam harmonik bozulma deðeri arttýkça güç faktörü deðeri de düþmektedir. Harmoniklerin bulunmadýðý devrelerde güç faktörü, cos φ’ye eþit iken, harmonikli devrelerde ise güç faktörü cos φ’den farklýdýr. Harmoniklerin mevcut olmasý durumunda gerçek güç faktörü, yer deðiþtirme güç faktörü ve bozulma güç faktörünün bir ürünü olarak ifade edilir. Ýdealde AC sistemlerde akým ve gerilim arasýndaki faz farký sýfýrdýr. Ancak pratikte akým ve gerilim arasýnda bir miktar faz farký mevcuttur. Güç faktörü, bir yükün aktif gücünün, görünen güce oranýdýr. Bu çalýþmada, yað üretim tesisinde güç analizörü ile ölçümler yapýlarak güç faktörü ile harmonik bozulmanýn arasýndaki etkileþimin tespiti yapýlmýþtýr. Diðer bir ifade ile çalýþma nonlineer yükler nedeniyle oluþan harmonik bozulmanýn güç faktörü ile deðiþimini sunmaktadýr. Bu yüzden çalýþmada güç faktörü ile harmonik bozulmanýn birbirine etkisinden dolayý ikisi arasýndaki etkileþime odaklanýlmýþtýr. Temel güç faktör ile yer deðiþtirme güç faktörü arasýndaki farka baðlý olarak toplam harmonik bozulma deðeri grafiksel olarak incelenmiþtir. Ölçümler neticesinde yüksek güç faktörü, düþük toplam harmonik bozulma deðeri olarak gözlemlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Güç Faktörü, Toplam Harmonik Bozulma, Yer Deðiþtirme Güç Faktörü
|
