Renklendirici maddeler elektromanyetik spektrumun görünür bölgesinde soðurma yapan maddeler olarak tanýmlanýr. Beyaz ýþýk renklendirici madde üzerine düþerek bir kýsmý madde tarafýnda soðurulmaktadýr, bir kýsmý da yansýmaktadýr. Yansýyarak gözümüze gelen ýþýðýn dalga boyuna baðlý olarak cisimlerin renkli görünümü saðlanmaktadýr (Baþer 1990; Kocaokutgen 2017).
Boyarmaddeler geleneksel olarak; tekstil, deri, kaðýt, mürekkep, plastik, kozmetik ve besin endüstrisi gibi deðiþik alanlarda çeþitli maddelerin çekiciliðini ve dayanýklýlýðýný artýrmak amacýyla kullanýlmaktadýr (Kocaokutgen 1995).
Bir tekstil numunesinin haslýðý kullaným veya üretim sýrasýnda karþýlaþtýðý etkenlere karþý dayanma gücü olarak bilinir (Duran 2001). Bir boyarmaddenin haslýðý ýþýk, su gibi etkenlerle deðiþmektedir ayrýca uygulandýðý yüzeye baðlý olarak da farklý direnç göstererek haslýk özelliði deðiþiklik gösterebilmektedir (Özcan 1984). Haslýklar, genel olarak fabrikasyon ve kullaným haslýklarý olmak üzere ikiye ayrýlýr. Kullaným haslýklarý; yýkama, su, deniz suyu, klor, sürtme, ýþýk, ter, kuru temizleme vb. haslýklarý içerirken, fabrikasyon haslýklarý arasýnda ise kaynatma, alkali, asit, peroksit, kükürt, organik çözücü, formaldehit gibi haslýklar bulunmaktadýr (Özcan 1984; Yakartepe 1995).
Çalýþmada sentezlenen bileþiklerin yapýlarý çeþitli spektroskopik teknikler kullanýlarak aydýnlatýlmýþtýr. Elde edile bileþiklerin poliamit ve yün kumaþlar üzerinde boyama etkileri incelenerek, yýkama, sürtme ve ýþýk haslýk verileri elde edilmiþtir. Yýkama ve sürtme haslýklarý gri skala kullanýlarak, ýþýk haslýðý ise mavi yün skala kullanýlarak deðerlendirilmiþtir.
Bu çalýþmanýn amacý doðadan elde edilebilen bir bileþik olan gallik asit kullanýlarak boyama ve haslýk özellikleri güçlü boyarmadde bileþikleri elde etmektir. (Not: Bu çalýþma ilk yazarýn doktora tezinden üretilmiþtir).
Anahtar Kelimeler: o,o'-Dihidroksiazo, Boyama, Haslýk
|
