Alüminyum alaþýmlarýnýn son yýllarda otomotiv endüstrisinde kullanýmý önemli derece artmýþtýr. Bunun baþlýca sebepleri arasýnda, hafiflik mukavemet dengesi, yüksek oranda geri dönüþtürülebilir olmasý kaynaklý çevrecilik sayýlabilir. Otomotiv endüstrisinde yaygýn olarak ekstrüzyon ve yüksek basýnçlý döküm ürünler tercih edilmektedir. Ekstrüzyon prosesinde en çok tercih edilen alüminyum alaþým grubu, Mg ve Si ana alaþým elementlerine sahip 6xxx serisidir. 6xxx serisi alüminyum alaþýmý profillerin hafiflik, þekillendirilebilirlik, iyi mekanik ve korozyon özellikleri sayesinde otomotiv endüstrisi yanýnda savunma, havacýlýk, raylý sistemler gibi birçok farklý sektörde de kullaným alaný bulunmaktadýr. Yüksek mukavemet ve üretim verimliliði göz önünde bulundurulduðunda, diðer alüminyum alaþým gruplarý ile kýyaslanmasý durumunda bir adým öne çýkmaktadýr. Bu profillerin ekstrüzyon prosesi ile üretimi sýrasýnda kullanýlan parametreler final ürününün mikroyapý özellikleri üzerinde etkilidir. Ýç yapýdaki bu deðiþiklikler farklý kalite sorunlarý olarak ortaya çýkabilmektedir. Yapýlan bu çalýþmada, yüksek mukavemet elde etmek için özel olarak tasarlanmýþ, yüksek miktarda alaþým elementi içeren bir 6xxx serisi alüminyum alaþýmý profilin üretiminde kullanýlan ekstrüzyon sonrasý farklý soðutma yöntemleri, billet giriþ sýcaklýklarý ve ekstrüzyon üretim hýzlarý parametrelerinin profil mikroyapýsý üzerindeki etkileri incelenmiþtir. Kullanýlan bu parametrelerin üretilen profillerin tane boyutu üzerindeki etkilerini görmek amacýyla CLEMEX yazýlýmýna sahip NIKON optik mikroskop kullanýlarak karþýlaþtýrmalý mikroyapý incelemeleri gerçekleþtirilmiþtir. Çalýþmanýn sonucunda, ekstrüzyon sýrasýnda kullanýlan soðutma, billet sýcaklýðý ve hýz parametrelerinin üretilen profilin gösterdiði yeniden kristalleþme davranýþýna etkileri deðerlendirilmiþtir. Üretim hýzýnýn artmasý çevresel iri taneli bölge derinliðini artýrmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Alüminyum profil, 6xxx, Ekstrüzyon, Mikroyapý, Tane boyutu, Billet
|