Tel erozyon yöntemi imalat sektöründe özellikle de kalýpçýlýkta yaygýn olarak kullanýlan geleneksel olmayan iþleme yöntemidir. Bu yöntem ile geleneksel elektro erozyon yöntemi ile üretilmesi zor ve/veya karmaþýk parçalarýn imalatý yapýlabilmektedir. Bu çalýþmada, endüstride yaygýn olarak kullanýlan duplex paslanmaz çeliðin Tel erozyon tezgâhýnda iþlenebilirliði araþtýrýlmýþtýr. Tel erozyon parametresi olarak time off, dielectric, wire speed and wire tension seçilmiþtir. Bu çalýþmanýn deneysel tasarýmýnda Box-Behnken yanýt yüzey yöntemi kullanýlmýþtýr. Deneyler, AF 250 yüksek hassasiyetli CNC Tel erozyon tezgâhýnda yapýldý. Elektrot olarak 0,25 mm çapýnda çinko kaplý pirinç tel kullanýldý ve tüm deneylerde Duplex paslanmaz çelik numunelerin boyutlarý 10 mm x 50 mm x 100 mm olmuþtur. Kerf deðerleri LEICA DM4000M optik mikroskop cihazý kullanýlarak ölçüldü. Ra deðerleri Mitutoyo SJ 210 yüzey pürüzlülük test cihazýnda ölçüldü. Deneysel sonuçlara göre;En düþük kerf deðeri 276 µ olarak elde edilmiþtir. Kerf için ANOVA analizinde Model F deðeri 6,63'dür. Ayrýca model, p deðerinin < 0,05 olmasý nedeniyle belirlenen deðiþkenlerin ve modelin istatistiksel olarak anlamlý olduðunu göstermiþtir. Tel erozyon parametreleri kerf için F ve P deðerlerine göre son derece önemlidir. En düþük Ra deðeri 2,42 µ olarak elde edilmiþtir. Ra için ANOVA analizinde Model F deðeri 5,51'dir. Ayrýca model, p deðerinin <0,05 olmasý nedeniyle belirlenen deðiþkenlerin ve modelin istatistiksel olarak anlamlý olduðunu göstermiþtir. Tel erozyon parametreleri Ra için F ve P deðerlerine göre son derece önemlidir. Deneysel sonuçlarýna göre parametreler aþýrý öðrenme makineleri yöntemi ile optimize edilmiþtir. Çalýþmada Anaconda-Python 3.9 kullanýldý. Optimizasyon algoritmasý olarak basic-elm, aktivasyon fonksiyonu olarak sigmoid kullanýldý. Deneylerde gizli katman sayýsý 1 ve gizli katmandaki nöron sayýsý 20’dir. Eðitim için verilerin %90 belirlenmiþ olup, test için %10’u kullanýldý. Aþýrý öðrenme makinesi ile yapýlan analizlerde; Kerf için en iyi test MSE deðeri 9,1218 ve r kare deðeri 0.9637 olarak elde edilmiþtir. Ra için en iyi test MSE deðeri 0,0027 ve r kare deðeri 0.9269 olarak elde edilmiþtir. Sonuç olarak farklý çýktýlara (Kerf, Ra) göre farklý optimizasyon yöntemlerinin uygulanabileceði sonucuna varýlmýþtýr. Ayrýca yapay zeka tabanlý optimizasyon yöntemlerinin Kerf ve Ra deðerleri hakkýnda baþarýlý tahmin sonuçlarý verdiðini göstermektedir. Bu sonuçlara göre gelecekteki çalýþmalar için ideal ELM modelleri sunulmuþtur. ORCID NO: 0000-0002-4745-9164
Anahtar Kelimeler: Dublex Paslanmaz Çelik, Tel Erozyon, Yüzey Yanýt Metodu, Box-Benhken, Ýþlenebilirlik, Aþýrý Öðrenme Makinesi
|
