Mikroorganizmalar vücutta, havada, toprakta ve tüm yüzeylerde bulunabilmekte ve uygun þartlar saðlandýðý takdirde üreyerek hýzlý bir þekilde çoðalmaktadýrlar. Bakteriler geliþmeleri için, yeterli nem ve sýcaklýk ile bir besin kaynaðýna ihtiyaç duyarlar. Bu gereksinimler tekstil materyallerinde bulunabilmektedir. Genel olarak bakteriler kötü kokuya; mantarlar biyolojik olarak parçalanmaya ve lekelenmeye sebep olurlar. Örülmüþ kumaþlarýn apre iþlemi sýrasýnda konfor (termal konfor, anti bakteriyel) saðlayacak bazý kimyasallar verilebilmektedir. Ancak bu iþlem iplik bobin boyama kazanlarýna uyum saðlamamaktadýr. Bobin boyama yönteminde bobinler sabitlenmiþ delikli silindirlere takýlarak kazanýn içinde hareketsiz biçimde olacak þekilde yerleþtirilir. Flotte ise kazanýn içinde bobine dýþtan içe ve içten dýþa doðru belli bir basýnç altýnda verilir. Yani bobin hareketsiz, flotte ise hareketlidir. Bobin boyama iþlemine etki eden önemli faktörler þunlardýr: Kullanýlan boyarmaddenin tipi ve kalitesi, boyama iþleminin parametreleri (boyama çözeltisinin sýcaklýðý, flottenin sirkülasyon hýzý ve sirkülasyon yöntemi, pompalama basýncý, boyama aparatýnýn teknik parametreleri), kullanýlan ipliklerin cinsi, bobinlerin sarým yapýsýnýn kalitesi, patronun (konik çeþitlerinin genel adý) yüzey yapýsý ve benzeri.
Bu çalýþma kapsamýnda literatür taramalarý yapýlmýþ ve çorap örülecek
olan ipliklere antibakteriyel, antifungal ve koku oluþmasýna engel olacak olan özelliklerin kazandýrýlmasý için kullanýlacak olan kimyasalýn özelliklerinden birisinin ipliðe aplike olmasý ve yýkama dayanýmýnýn da yüksek olmasý bir diðerinin kumaþýn ýsýl iletkenliði nem geçirgenliði hava geçirgenliði gibi özelliklerinin çok iyi olmasý gerektiði sonucuna ulaþýlmýþtýr. Kullanýlacak olan kimyasalýn bobin boyama ile uyumlu çalýþabilmesi bobinlerde çökmelere karþý etkili bir ürün olmasý istenilmiþtir.
Çalýþmada çeþitli kimyasallar kullanýlarak çalýþma þartlarý (sýcaklýk, pH, kimyasalýn nufüz etme süresi ve iç-dýþ pompa hýzý) optimize edilmiþ ve ASTM E 2149 antibakteriyel test sonuçlarýna göre çalýþmadan olumlu çýktýlar elde edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Antibakteriyel, bobin boyama, pamuklu tekstil ürünleri
|
