Porselen ürünlerin þekillendirilmesinde izostatik pres, torna, slip döküm ve basýnçlý döküm olmak üzere dört farklý þekillendirme yöntemi vardýr. Porselen ürünlerin þekillendirme yöntemine baðlý olarak tercih edilen bir takým katký madde ilaveleri bulunur. Bu katký maddeleri, baðlayýcýlar, yaðlayýcýlar, deflokülantlar, sürfaktanlar ve plastikleþtiricilerdir. Baðlayýcýlar bu katký maddelerinden en önemlisi olup, genellikle izostatik pres yöntemiyle þekillenecek ürünlerde tozlarý bir arada tutarak kolay þekil almalarýný saðlamak, ürünlerin yeterli yaþ mukavemet saðlamak ve kurutma ve bisküvi piþirim sýrasýnda þeklinin bozulmasýný ve daðýlmasýný önlemektedir. Su, organikler (Polivinil alkol), reçineler (fenolik reçineler), alkaliler (cam suyu) ve inorganikler (kil vb) baðlayýcý malzemeleri olarak bilinirler. Seri üretim kolaylýðý ve yüksek adetlerde de üretin yapabilmek için en çok tercih edilen þekillendirme yöntemi izostatik presleme yöntemi olup; poliüretan esaslý kalýp içerisine granül hale getirilen masse doldurulmasý ve hidrolik bir basýnç etkisi ile seramik malzemenin þekillendirilme esasýna dayanýr. Þekillenebilmesi için, tozlarý bir arada tutacak bir baðlayýcýya ihtiyaç vardýr. Porselen ürünlerde kullanýlan baðlayýcýlar büyük ölçüde polivinil alkol bazlý olup kullaným oranlarý %1’in altýndadýr. Granüller izostatik pres ile þekillendirildikten sonra mevcut baðlayýcýnýn bisküvi piþirimi esnasýnda 550-600°C sýcaklýklarda bünyeyi terk eder. Baðlayýcýnýn porselen bünyede yüksek kullanýmýnda yeterli akýþkan saðlanmamasý nedeniyle þekillendirme iþlemi gerçekleþmezken, düþük kullanýmýnda ise yaþ üründe yeterli mukavemet saðlanmadýðýndan þeklin bozulmasý ve daðýlmasýna yol açar. Bu çalýþmada, porselen türlerinden biri olan yumuþak porselen bileþimine farklý oranlarda baðlayýcý ilave edilerek yumuþak porselenin mukavemet özelliklerine etkisi araþtýrýlmýþ, ayrýca mikroyapýya etkisi incelenmiþtir. Baðlayýcý ilaveli porselen çamurun sprey kurutma ile granül hale getirilmiþtir. Granüllerin tane þekli ve boyutunu taramalý elektron mikroskobu (SEM) ile karakterize edilmiþtir. Granüller pres yöntemiyle þekillendirilmiþ ve 900-1000°C sýcaklýklarda soðuktan soðuya 20-22 saat bisküvi piþirimine tabi tutulmuþtur. Bisküvi ürünlerin sýrlanmasýndan sonra 1240-1260°C sýcaklýklarda soðuktan soðuya 5-7 saat sýr piþirimi gerçekleþtirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Porselen, Granül, Baðlayýcý, Mukavemet, Mikroyapý
|
