Kültür varlıkları toplumların geleneklerini yansıtan en önemli somut belgelerdir. Kültür varlıklarının içerisinde tarihi, kültürel ve estetik değere sahip olan mimari yapılar nesilden nesile aktarılarak dönemler arasında geçişi sağlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında tarihi eserlerin korunması ve kullanıcılar ile ilişkisinin artırılması gerekmektedir. Aynı zamanda turizm faaliyetleri kapsamında incelendiğinde, kentin kültürünü tanıtan eserler olduğu için tarihi yapılar oldukça değerlidir. Günümüz, teknoloji çağı olması sebebiyle tarihi eserlerin korunması sanal gerçeklik uygulamaları ile ivme kazanmıştır. Özellikle tarihi yapıların 3 boyutlu (3B) modellemeleri yapılarak kullanıcılara sanal ortamda sunulmaktadır. Bu sayede çeşitli sebeplerle tarihi bölgeyi yakından inceleme fırsatı bulamayan kullanıcıların, tarihi eserleri çevrimiçi ortamda incelemesi sağlanmaktadır.
Bu çalışmada Trabzon İli Ortahisar İlçesinde bulunan tarihi ve estetik değere sahip olan Cephanelik binası uygulama alanı olarak seçilmiştir. Bu alanın seçilmesinde yapının bulunduğu konumu, tarihi önemi ve son zamanlarda yapılan restorasyon çalışmaları neticesinde turizm açısından ön plana çıkması dikkate alınmıştır. Çalışmanın amacı, kültürel öneme sahip olan Cephanelik binasının tarihsel süreci ve mimarı dokusu incelerek güncel halinin web ortamında 3B modellenmesi yapılarak öznitelik bilgilerinin eklenmesi ve öznitelik bilgilerinin sorgulanması amaç edinilmiştir. Literatür araştırmasının yanında yöntem olarak yapının tarihi dokusu ve mevcut durumu yerinde yapılan gözlemler sonucu ortaya koyulmuştur. SketchUP, ArcGIS ve CityEngine yazılımları kullanılarak istenilen 3b çalışmanın tasarım aşaması gerçekleştirilmiştir. Üretilen 3B model için objelere ait veri tabanı hazırlanmış ve istenilen sorgulamaların coğrafi bilgi sistemler yöntemiyle yapılabilmesi sağlanmıştır. 3B olarak oluşturulan katı modelin son hali, kullanıcıların ulaşabilmesi için Google Earth’e programına aktarılarak kullanıma sunulmaktadır.
Çalışma sonucunda, iki boyutlu (2B) verilerin konum ve öznitelik bilgilerinin 3B modellere aktarılabildiği, mekân içi ve mekân dışına ait tüm tarihi dokusunun paylaşıma açık hale getirilerek kullanıcılara sunulabileceği gözlenmiştir. Bu sayede yapılan çalışma, binanın korunmasına ve gelecek nesillere aktarılmasına yardımcı olmaktadır. Bu çalışma şehirlerin modellenmesi bünyesinde yapılacak olan diğer uygulamalarda, farklı araştırma projeleri ve disiplinler için kullanılabilir olması ve üretilen bilgilerin birçok alana da uygulanabilir olduğu gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Trabzon, Cephanelik Tarihi Binası, 3B Modelleme, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Koruma
|
