Aydınlatmada optik tasarım, LED’lerden elde edilen ışığı elverişli kullanabilmek ve daha az enerji tüketmesini sağlamak için oldukça önemlidir. Optik tasarımda amaç, ışığın kullanılan lensten sonra ne oran ve doğrultuda optik aksam dışına çıkabildiğini inceleyerek maksimum oranda dışarı verimli şekilde taşınmasını sağlamaktır. Bunun yanında yol üzerindeki ideal aydınlatma kriterlerini de sağlamalıdır. Bu kriterleri kapsayan yol tanımları ve yol aydınlatma sınıfları, TEDAŞ genel müdürlüğü tarafından yayınlanan LED ışık kaynaklı yol aydınlatma armatürleri teknik şartnamesinde verilmiştir. Bu şartnameye göre ülkemizde yol aydınlatma sınıfı M1’den M6’ya kadar 6 sınıftan oluşmaktadır. Her bir yol aydınlatma sınıfı için trafik güvenliği ve konforu bakımından gerekli olan asgari aydınlatma seviyeleri, aydınlatma kalite büyüklükleri ile verilmektedir. Bu fiziksel büyüklükler (yolun ortalama parıltısı (cd/m2), ortalama parıltı düzgünlüğü, boyuna parıltı düzgünlüğü, bağıl eşik artışı (%) ve çevreleme oranı) sayısal değerler ile temsil edilmiştir. Yol aydınlatmasında kullanılacak lenslerin TEDAŞ şartnamesine uyumlu tasarımlara sahip olması gerekmektedir. Pazarda bulunan muadil ürünler, LED Koruyucu entegre ceplerini bulundurmamasından dolayı istenilen kaliteye sahip değildir. Bu durum ayrıca kullanım ömürlerini azaltmaktadır. Ayrıca mevcut muadil ürünlerde 35mmx35mm ve 50mmx50mm LED paketlerine uyumlu değildir. Bu çalışmada TEDAŞ sokak aydınlatma şartnamesine uygun ve M2 ve M3 yol aydınlatma sınıflarıyla uyumlu 8’li komponent cebine sahip lens tasarımı yapılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda daha önce 50mmx50mm boyutundaki LED lens yapısında kullanılan LED sayısını bir önceki versiyonlarına göre iki kat daha fazla LED kullanımına olanak sağlayacak şekilde tasarım yapılmıştır. Ayrıca muadil ürünlerde bulunmayan LED koruyucu entegreler için cepler oluşturularak, ürünlerin kullanım ömürlerini artıracak ve bakım-onarımı maliyetleri azaltacak tasarım geliştirilmiştir. Ek olarak hem 35mmx35mm hem de 50mmx50mm LED paketlerine uyumluluk sağlayacak, farklı LED kullanımında tek lens kullanım imkânı olacaktır. Tasarımdan sonraki üretim aşamasında lens malzemesi olarak hızlı iletim, yüksek geçirgenlik ve dayanıklılık gibi özelliklerinden dolayı PMMA (Polimetil metakrilat) kullanılmıştır. Böylelikle %92 ve üzeri geçirgenlik sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Lens Tasarımı, Optik, TEDAŞ, Yol Aydınlatma
|