Tarihi yapı taşıyıcı elemanlarının dayanımlarında; sıcaklık, nem, eleman kayıpları, malzeme dayanım azalması, doğal afetler ve zemin oturmaları gibi bazı nedenlerden dolayı zamanla azalmalar görülebilmektedir. Üzerine gelen yükü taşımada zorlanan dayanım ve dayanıklılıklarının bir kısmını kaybetmiş tarihi yapı elemanları zamanla ciddi oranda yapısal hasar alabilir hatta yıkılabilirler. Hasar almış tarihi yapıların gelecek kuşaklara aktarılması için taşıyıcı elemanlarının onarılması ve güçlendirilmesi gerekir. Tarihi yapıların taşıyıcı sistemi genel olarak sütun, kubbe, tonoz, kemer ve duvarlardan oluşmaktadır. Bu çalışmada tarihi yapıların sütunlarında meydana gelen hasar kaynakları özellikle onarım ve güçlendirme çalışmalarında dikkate alınmak üzere incelenmiştir. Sütunlarda, sıcaklık ve nem etkisinden, zeminden, yapıda bulunan eleman kayıplarından, malzeme kayıplarından, sel ve taşkından, deprem etkisinden dolayı hasarlar meydana gelmektedir. Yapılan araştırma sonucunda sütunlarda, yanal ve düşey yükleme etkisinden veya sıcaklık değişiminden dolayı çatlaklar, nem etkisinden dolayı tuzlanma, deprem ve toprak kayması etkisinden dolayı çatlama ve akstan kaymalar, zemin oturmalarından dolayı parça kopması veya akstan ayrılmalar gibi hasarlar tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde tarihi yapıların sütunlarında en fazla karşılaşılan sorunların neler olduğu araştırılmış ve meydana gelen hasar türleri belirlemiştir. Onarım ve güçlendirme çalışmaları yapılırken gerek projelendirme aşamalarında gerekse uygulama esnasında etkin bir çözümleme yapılması için dikkat edilmesi gereken hasar kaynakları irdelenmiştir ve bu hasarların onarımı yapılırken dikkat edilecek noktalar üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Tarihi Yapılar, Sütunlar, Onarım ve Güçlendirme
|
