Depremden en fazla etkilenen ülkelerden birisi olan Türkiye, aktif deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerinde yer almaktadır. Deprem Bölgeleri Haritasına göre ülkenin büyük bir bölümünün deprem tehlikesi altında olduğu bilinmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2018 yılında yapılan Riskli Alan İlanı ve Uygulama Kılavuzu verilerine göre 15 milyon yapı güncel deprem yönetmeliğine uygun değildir ve bu yapılardan yaklaşık olarak yarısının riskli olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle yapı stoğunun bir an önce bölgesel deprem risk dağılımının tespit edilmesi hayati bir önem taşımaktadır. Böyle bir çalışmanın kentsel dönüşüm çalışmalarına da ışık tutacağına inanılmaktadır. İncelenecek yapıların sayısının fazla oluşu da göz önüne bulundurularak, aciliyet gerektiren böyle çalışmanın ancak bilgisayar desteği ile ve hızlı değerlendirme yöntemleri yapılması mümkündür.
Bu çalışmada Van ilinde bulunan bir bölgenin(İpekyolu İlçesi, Alipaşa Mahallesi) yapı stoğunun depremsel risk dağılımı sokaktan tarama yöntemlerinden biri olan 6306 sayılı Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar Kanunu kapsamında belirlenmiş ve haritalandırılmıştır. Yapı ile ilgili çeşitli parametreler kullanılarak (yapı düzensizlikleri, yapım yılı, taşıyıcı sistem türü, arazi yapısı, zemin sınıfı, bölgenin depremselliği) yapının deprem performansı puanları, geliştirişmiş olan bilgisayar programı kullanılarak belirlenmiştir. Belirlenen bu puanlara göre yapıların deprem risk durumları çok riskli, riskli, güvenli ve çok güvenli olmak üzere 4 sınıfa ayrılmıştır. Elde edilen verilere göre ilgili bölgenin deprem risk haritası oluşturulmuştur. Çalışma kapsamında 432 adet betonarme bina incelenmiş olup; bu yapıların %2’i çok riskli, %33 riskli, %60 güvenli ve %5 çok güvenli olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yapı Stoğu, Hızlı Değerlendirme Yöntemleri, Deprem Performansı
|
