Öz: Türkiye’de, kamu kurumları tarafından denetlenen yapım işlerinde, öngörülebilir hatalarla sıkça karşılaşılmaktadır. Yapım işlerinde meydana gelen hataların kayıt altına alınmaması, izleyen yapım işlerinde, aynı veya benzer hataların meydana gelmemesini sağlayacak bir kurumsal kültür oluşumunu engellemektedir. Öngörülebilir olmalarına rağmen bu hatalar, kamu kurumu yapım işi denetim hizmetlerinde risk yönetimi kavramının henüz yerleşmemiş olması nedeniyle ciddi risklere yol açmaktadır. Bu çalışmada, kamu kurumu yapım işi denetim hizmeti sürecinde karşılaşılması muhtemel risklerin en aza indirgenmesini amaçlayan bir risk analizi yöntemi önerilmektedir. Bağımsız etkenlerden kaynaklanan spekülatif risk faktörleri, kontrol altına alınamayacaklarından dolayı dikkate alınmamışlardır. Yalnızca kontrol edilebilir hataların doğurabileceği saf riskler öngörülerek, gerçekleşmeden önce gerekli tedbirlerin alınabilmesi ve bu şekilde bir kurumsal risk ve kontrol kültürü oluşturulması konusuna odaklanılmıştır. Risk analizinde, benzerliklerine göre gruplandırılan, kendi içlerinde iş akış süreçlerine ve operasyonlara ayrılan yapım işleri, bir portföy oluşturmaktadır. Karşılaşılan hatalar, tanımlanan benzer işler, süreçler, operasyonlar ve verilen risk kategorileri altında gruplandırılarak kayıt altına alınacak ve bir risk veri tabanı oluşturulacaktır. Benzer işlerin portföy içindeki, süreçlerin iş içindeki, operasyonların ait oldukları süreç içindeki, öncül ve ardıl risklerin bütün içindeki ve risk kategorilerinin öncül ve ardıl riskler içindeki ağırlık yüzdelerinin hesaplanması için Analitik Hiyerarşik Süreç analizi yapılacaktır. Hataların sebep oldukları riskler, verilen etki-olasılık ölçekleri ve matrisi yardımıyla puanlanarak tümevarım yöntemiyle sırasıyla operasyon, süreç, benzer iş ve portföy risk düzeyleri belirlenecektir. Bu şekilde denetimi yapılacak sonraki yapım işinde karşılaşılması muhtemel orta ve yüksek riskler önceden tahmin edilerek önleyici tedbirler alınabilecektir. Risk yönetiminin sürdürülebilirliğinin sağlanması durumunda ilk defa karşılaşılan hata ve önleyici aksiyonlar ile iyi uygulama örnekleri kazanımları da risk analizi yönetimine dâhil edilebilecektir.
Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Risk Veri Tabanı, Risk Analizi, Analitik Hiyerarşik Süreç
|