Çelik hammadde kompozisyonları standart kalite şartları altında üretilmesine rağmen kompozisyonlardaki değişimler soğuk dövme ve ısıl işlem sırasında özelliklerin farklı şekilde görülmesine neden olmaktadır. Malzemelerin TTT ve CCT diyagramlarına bağlı olarak tasarlanan ısıl işlem rejimleri, son ürün performans değerlerini etkilemektedir. Hammaddeden elde edilebilecek maksimum sertlik, tokluk ve mukavemet kombinasyonu sayesinde bu diyagramlara göre farklı kalite sınıfları ortaya çıkmakta ve uygulanan ısıl işlem şartları değişmektedir. Şekillendirme simülasyonları gibi günümüzde artık ısıl işlem simülasyonları da yapılabilmekte ve bu simülasyon uygulamaları için en önemli veriler ise TTT, CCT ve faz diyagramları olmaktadır. Proje ile firmada kullandığımız hammaddelere ve kompozisyon farklılıklarını dikkate alarak ısıl işlem verisi oluşturulması, oluşturulan verinin gerçek üretim verileri ve simülasyon sonuçları ile karşılaştırılması, doğrulama tamamlandıktan sonra ısıl işlem rejiminin sayısal modelinin elde edilmesi ile farklı ısıl işlem şartlarının son ürün mekanik özelliklerine olan etkisinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Mevcut rejime göre alternatif ısıl işlem rejimlerinin araştırılması sonucunda üretim verimliliği ve maliyet düşürücü yeni ısıl işlem uygulamaları için ön çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Böylece firma içi üretimlerde kullandığımız hammaddelerin alaşım elementi ve çeşidine bağlı olarak ısıl işlem rejimi ve yeni ısıl işlem şartları oluşturma aşamasında kullanılmak üzere literatür destekli sayısal verilerden faydalanılması amaçlanmıştır. Yüksek mukavemet ve tokluk için yapılan ısıl işlem uygulamalarında farklı kalite sınıflarına ait mukavemetlerin daha düşük enerji sarfiyatı ile elde edilebilmesi araştırılmış ve farklı ısıl işlem uygulamalarının mevcutta uygulanan rejim ile olan farkları belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sonlu Elemanlar Yöntemi, Soğuk Dövme, Isıl İşlem
|
