Çalışanların sağlık ve güvenliğini tehdit eden risk etmenlerinin artmasıyla İSG (İş Sağlığı ve Güvenliği) daha karmaşık ve önemli olamaya başlamıştır. Böylelikle iş yerlerindeki mevcut risklerin tanımlanarak değerlendirilmesiyle güvenli iş yerlerinin oluşturulması zorlaşmaktadır. Ayrıca artan risk çeşitliliği İSG’yi daha multidisipliner alan haline dönüştürmüştür. Bu nedenle iş yerlerinde güvenliğin sağlanabilmesi için proaktif yaklaşım sergilenmesi büyük bir önem kazanmaya başlamıştır. Bu bağlamda İSG alanında yetişmiş, eğitimli ve geniş bilgi yelpazesine sahip profesyonellere ihtiyaç artmıştır. İnsan uzman yetiştirmenin maliyetli ve zaman alan bir süreç olması, insan uzmana sürekli erişmenin mümkün olmaması ve insanın kişisel özelliklerinden kaynaklı hatalar nedeniyle endüstrinin ihtiyaç duyduğu profesyonel İSG uzmanı bulmakta zorlanılmaktadır. Bundan dolayı İSG uzmanın sayısının ve eğitim seviyesinin yetersiz kalması nedeniyle yapay zekâ ve alt uygulama alanlarından olan uzman sistemler kullanılması önem kazanmaya başlanılmıştır. Bu çalışmada, İSG alanında geliştirilen yapay zekâ ve uzman sistem modelleri incelenerek yeni yapılacak çalışmalara katkı sağlaması maksadıyla literatürde yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde özellikle risk değerlendirmesi konusunda yapılan çalışmaların kazaların oluşmasını önlemede büyük oranda başarılı olduğu görülmüştür. Geliştirilen modeller ile insan uzmanları taklit ederek acemi bir kişinin bile rahatlıkla karar vermesine destek veren uzman sistemlerin ve yapay zekâ uygulamalarının yoğun olarak kullanıldığı ve geliştirilmeye devam edildiği görülmüştür. Sonuç olarak gelecekte kazaların analizinde ve risk değerlendirilmesi yapılmasında yapay zekâ ve uzman sistemlerin kullanımının artması beklenmektedir. Karar destek sistemleri ve analiz programları olarak geliştirilecek modellerin İSG profesyonellerinin kazaları doğru analiz etmesi ve risklerin doğru olarak değerlendirilmesini sağlayarak proaktif tutumla güvenli iş yerleri oluşturulması sağlanması beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler: İş sağlığı, İş güvenliği, Yapay zekâ, Uzman sistemler, Risk değerlendirmesi
|
