Elektrik sistemlerindeki harmonikler nonlineer yükler tarafından üretilir ve bunun neticesinde, motor arızalarından aşırı yüklenmiş transformatörlere ve iletkenlere kadar çeşitli sorunlara neden olabilir. Harmoniklerin neden olduğu sorunların başlıcalarından biri güç faktörü üzerindeki etkisidir. Bu nedenle, gerçek güç faktörü hesabı yapılırken toplam harmonik bozulma da göz önünde bulundurulmalıdır. Gerilim ve akımın toplam harmonik bozulma değeri arttıkça güç faktörü değeri de düşmektedir. Harmoniklerin bulunmadığı devrelerde güç faktörü, cos φ’ye eşit iken, harmonikli devrelerde ise güç faktörü cos φ’den farklıdır. Harmoniklerin mevcut olması durumunda gerçek güç faktörü, yer değiştirme güç faktörü ve bozulma güç faktörünün bir ürünü olarak ifade edilir. İdealde AC sistemlerde akım ve gerilim arasındaki faz farkı sıfırdır. Ancak pratikte akım ve gerilim arasında bir miktar faz farkı mevcuttur. Güç faktörü, bir yükün aktif gücünün, görünen güce oranıdır. Bu çalışmada, yağ üretim tesisinde güç analizörü ile ölçümler yapılarak güç faktörü ile harmonik bozulmanın arasındaki etkileşimin tespiti yapılmıştır. Diğer bir ifade ile çalışma nonlineer yükler nedeniyle oluşan harmonik bozulmanın güç faktörü ile değişimini sunmaktadır. Bu yüzden çalışmada güç faktörü ile harmonik bozulmanın birbirine etkisinden dolayı ikisi arasındaki etkileşime odaklanılmıştır. Temel güç faktör ile yer değiştirme güç faktörü arasındaki farka bağlı olarak toplam harmonik bozulma değeri grafiksel olarak incelenmiştir. Ölçümler neticesinde yüksek güç faktörü, düşük toplam harmonik bozulma değeri olarak gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Güç Faktörü, Toplam Harmonik Bozulma, Yer Değiştirme Güç Faktörü
|
