Enerji, günümüz dünyasında ekonomik, politik ve teknolojik olarak yaşamsal önem taşıyan bir kavram, konu ve metadır. Yakın gelecekte karşılaşılması muhtemel bir sorun olarak enerji kıtlığı tehlikesi, enerji üretim/kullanım süreçlerine bağlı olarak gelişen/değerlendirilen çevresel sorunlar ve enerji üretim/kullanım maliyetleri güncel konu başlıkları olarak öne çıkmaktadır. Var olan enerji kaynaklarına ait rezervlerin arttırılması, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi, çeşitlendirilmiş enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması, bu yaygınlaşmanın önündeki teknolojik sorunların çözülmesi gibi pek çok temel başlıkta çalışmalar yapılmaktadır. Bu sayılan konulardaki gelişmeler enerji sorununa/çözümüne dair yeni seçenekler oluşturabilecektir. Ancak, halen en önemli konu enerji kullanımında etkin çözümlerin geliştirilmesi ve kullanımda olan sistemlerin verimliliklerinin yükseltilmesidir. Enerji verimliliğinin yükseltilmesi için verimsizliklerin konumunun, boyutunun ve niteliğinin tespit edilmesi belirleyicidir ve bu konuda ekserji analizi etkin bir analiz yöntemi olarak öne çıkmaktadır. Dünyada enerji tüketiminin sektörel dağılımında en büyük pay sanayi sektörüne aittir ve bu sektördeki enerji tüketim verileri açısından en dikkat çekici temel işlemlerden birisi kurutmadır. Gelişmiş ülkelerin sanayi sektörlerindeki toplam enerji tüketiminde kurutma işleminin payı %10-25 aralığında değişmektedir. Kurutma işleminde, kurutucu ortam olarak genellikle sıcak hava kullanılmakta ve havanın ısıtılmasındaki enerji tüketim yoğunluğu, işlemin doğası gereği yüksek olmaktadır. Aynı zamanda yüksek buharlaşma ısısının da etkisiyle kurutma, destillasyon ile birlikte enerji tüketiminin en yoğun olduğu temel işlem olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada enerji sorununun günümüzdeki boyutuna ve kurutmanın enerji tüketimi açısından önemine değinilmiş, ekserji analizinin temel kavramları ve parametreleri açıklanmış, gıda kurutma işlemlerindeki uygulamaları verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kurutma, Enerji verimliliği, Ekserji
|
