Tel erozyon yöntemi imalat sektöründe özellikle de kalıpçılıkta yaygın olarak kullanılan geleneksel olmayan işleme yöntemidir. Bu yöntem ile geleneksel elektro erozyon yöntemi ile üretilmesi zor ve/veya karmaşık parçaların imalatı yapılabilmektedir. Bu çalışmada, endüstride yaygın olarak kullanılan duplex paslanmaz çeliğin Tel erozyon tezgâhında işlenebilirliği araştırılmıştır. Tel erozyon parametresi olarak time off, dielectric, wire speed and wire tension seçilmiştir. Bu çalışmanın deneysel tasarımında Box-Behnken yanıt yüzey yöntemi kullanılmıştır. Deneyler, AF 250 yüksek hassasiyetli CNC Tel erozyon tezgâhında yapıldı. Elektrot olarak 0,25 mm çapında çinko kaplı pirinç tel kullanıldı ve tüm deneylerde Duplex paslanmaz çelik numunelerin boyutları 10 mm x 50 mm x 100 mm olmuştur. Kerf değerleri LEICA DM4000M optik mikroskop cihazı kullanılarak ölçüldü. Ra değerleri Mitutoyo SJ 210 yüzey pürüzlülük test cihazında ölçüldü. Deneysel sonuçlara göre;En düşük kerf değeri 276 µ olarak elde edilmiştir. Kerf için ANOVA analizinde Model F değeri 6,63'dür. Ayrıca model, p değerinin < 0,05 olması nedeniyle belirlenen değişkenlerin ve modelin istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermiştir. Tel erozyon parametreleri kerf için F ve P değerlerine göre son derece önemlidir. En düşük Ra değeri 2,42 µ olarak elde edilmiştir. Ra için ANOVA analizinde Model F değeri 5,51'dir. Ayrıca model, p değerinin <0,05 olması nedeniyle belirlenen değişkenlerin ve modelin istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermiştir. Tel erozyon parametreleri Ra için F ve P değerlerine göre son derece önemlidir. Deneysel sonuçlarına göre parametreler aşırı öğrenme makineleri yöntemi ile optimize edilmiştir. Çalışmada Anaconda-Python 3.9 kullanıldı. Optimizasyon algoritması olarak basic-elm, aktivasyon fonksiyonu olarak sigmoid kullanıldı. Deneylerde gizli katman sayısı 1 ve gizli katmandaki nöron sayısı 20’dir. Eğitim için verilerin %90 belirlenmiş olup, test için %10’u kullanıldı. Aşırı öğrenme makinesi ile yapılan analizlerde; Kerf için en iyi test MSE değeri 9,1218 ve r kare değeri 0.9637 olarak elde edilmiştir. Ra için en iyi test MSE değeri 0,0027 ve r kare değeri 0.9269 olarak elde edilmiştir. Sonuç olarak farklı çıktılara (Kerf, Ra) göre farklı optimizasyon yöntemlerinin uygulanabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca yapay zeka tabanlı optimizasyon yöntemlerinin Kerf ve Ra değerleri hakkında başarılı tahmin sonuçları verdiğini göstermektedir. Bu sonuçlara göre gelecekteki çalışmalar için ideal ELM modelleri sunulmuştur. ORCID NO: 0000-0002-4745-9164
Anahtar Kelimeler: Dublex Paslanmaz Çelik, Tel Erozyon, Yüzey Yanıt Metodu, Box-Benhken, İşlenebilirlik, Aşırı Öğrenme Makinesi
|
