BİLDİRİLER

BİLDİRİ DETAY

Özgül ATEŞ, Hülya KAROĞLU
AVRUPADA VE TÜRKİYEDE ÖZGÜN BASKININ GENEL GELİŞİMİ; AĞAÇ BASKI VE METAL GRAVÜR TEKNİKLERİNİN TÜRKİYEDEKİ TEMSİLCİLERİ HAYATİ MİSMAN VE MÜRŞİDE İÇMELİNİN SANATA BAKIŞI VE USLUP ÖZELLİKLERİ
 
Özgün baskı resim tanımlanarak, çukur baskı tekniği olan gravürün dünyadaki ve Türkİye’deki tarihçesi baskı resimle bir sanatçının bizzat kendisi tarafından veya kendi kontrolü altında kalıpları hazırlanıp limitli basılan, numaralandırılan ve imzalanan özgün bir sanat disiplinidir. Bu çalışmada, yukarıda tanımı yapılan baskı resmin ana hatlarıyla tarihsel sürecine, gelişimine ve bu alandaki önemli sanatçılara vurgu yapılmıştır(http://www.sanalmuze.org/paneller/tartisma/bt.htm 04.09.2018). Ayrıca bu disiplinin uygulama alanlarında bu günkü durumu ve günümüzdeki diğer disiplinlerle olan ilişkileri ele alınmıştır. Dünyadaki ve Türkiye’deki örnekleriyle birlikte genel bir bakış açısıyla irdelenmiştir. Çizim ile boyama bir tarafa baskı resim diğer tarafta değerlendirildiğinde aralarında doğal geçiş süresi olan ve her ne kadar çizim ve boyama da bahsi geçse de teknik ve beceriler baskı resim tekniğinde anılsa da bu tip çalışmalarda oyma litografi ve ipek baskı gibi kendine has yöntemleri barındırması kendine has malzeme teknikleri araç gereçleri mevcuttur (Kıran:60-61). Baskı , taş, linol, ipek veya metal gibi çeşitli malzemeler kullanılarak birebir aynı veya kalıplar yoluyla kâğıda yada benzeri malzemeler üzerine basılan resimlere denir. Bu baskı tekniği ile az miktarda çok baskı yapılması ile ortaya çıkışı Çine ve Koreye dayandığı düşünülse’de 1450 yıllarında Almanya’da çıkmasıyla baskı bu şekilde de kabul edilmiştir. Baskı resim; Mısır Uygarlığından başlayıp Çin’e, Sümerlerden ’de Hititlere kadar devam eden tarihsel süreç içerisinde M.Ö.105 yılında kâğıdın bulunması ile ortaya çıkmış bir sanattır(Pekmezci, 1993:10). Özgün baskı ’da kullanılan teknik, önceki zamanlarda taş ve kumaş gibi deri malzemelerinin üzerine yapılan kâğıdın bulunması ile ipek üzerine baskı yapmakta mümkün olmuştur. Matbaanın ortaya çıkışı ile farklı kazanımlar sağlamaya başlayan özgün baskı yazı veya resimden oluşan çalışmaları yüksek çukur ve elek baskı gibi teknikleri ile kâğıt veya başka bir malzeme üzerine basılıp çoğaltılması sonucu gerçekleşmiş bir sanat türü oluşu anlatılmıştır(https://imoga.org/pages/baski-teknikleri-techniques 12.09.2018:17:45). Baskı resim sanatı, önceleri grafik sanatlarla bir arada anılıyordu. Türkiyede iletişim aracı olarak grafik ve baskı tekniği uzun yıllar uygulamalarda kendini göstermiştir. Grafik kavramı baskı yoluyla çoğaltılan bütün etkinliklere verilen ortak bir addır. Özgün Baskı resim, grafik-çoğaltma özelliğinden çıkıp artık resim sanatı içerisinde özgün yaratılara farklı teknik ve ifade biçimleri oluşturmasıyla Türk Resim Tarihinde, yerini kolaylıkla almaktadır. Özellikle 1950‟lilerden sonra Türk Sanatında farklı türleri; çizgi, leke ve renk ilişkilerinde birbirinden farklı değişik yorumlara neden olmasıyla sanatçılar tarafından tercih edilmektedir. Kişisel anlatım biçimini oluşturma da özgün yapıtlar ortaya çıkarmak için bir yöntem olarak görülebilir. Özgün Baskı Sanatı içerisinde görülen çalışmalar resim sanatından ayrı düşünülemezler. Anlatımda kullanılan her teknik işin ortaya çıkması için gereklidir. Bu seminer tezin adı altında alınan sanatçılar daha çok Özgün Baskı Resimde özgün anlatımı için daha çok o alanda eserler veren sanatçılardan seçilmesi gerekse de, tez içerinde bu bir kısıtlama gerektirmemektedir. Özgün baskı bu tezde anlatım açısından araç olması şekliyle ele alınmıştır. Teknik farklılıkları, salt biçim açısından incelenemeyecektir. Amaç kişinin anlatımını ihtiyacı doğrultusunda istediği şekilde-teknikte- üretmesidir. Bu araştırmada; yüksek baskı tekniği olan ağaç baskı tekniğinin özgün baskı resim ve gravür baskı sanatındaki yeri, önemi, özgün baskı sanatının doğuşu ve geçirdiği tarihsel süreç ve özgün baskı tekniklerinin detaylı bir biçimde verilmeye çalışıldığı bölümler araştırmanın kuramsal alt yapısını oluşturmuştur. Türkiye 'deki ağaç baskı sanatçılarından, Hayati MİSMAN ve Mürşide İÇMELİ’nin özgün baskı sanat eğitimine katkıları ve yapmış oldukları çalışmalar ve geleneksel baskı teknikleri ile elde edilen ürünler incelenmiş ve yüksek, çukur, düz, baskı teknikleri; tekniklerin anlatımı, tekniklerin uygulanmasında kullanılan araç ve gereçler, baskı işlem basamakları olmak üzere çeşitli alt başlıklarla incelenerek fotoğraflanmasıyla ürünlerin özellikleri ile birlikte hazırlanan bilgi formlarında sunularak karşılaştırılmaları yapılmasıyla özgün ağaç baskı ve gravür baskısı ile ilgili görsel ve dekoratif amaçlı çalışmalara yer verildiği incelenen örneklerle anlatılmıştır. Özgün baskıda kullanılan teknikler, ağaç, fırça, ipek baskı tekniği aynı şekilde kullanılmıştır. Ayrıca bu araştırmada ağaç baskının genel özellikleri ve özgün baskıdaki kullanım alanlarının ortak ve farklı yönleri de ele alınmıştır. Ele aldığımız her iki baskı tekniğinin de çoğaltılabiliyor olması ve daha çok kişiye ulaştırılabiliyor olması paylaşıma açık olduğunu ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimele: Ağaç baskı, Gravür Baskı, Grafik Tasarım, Motif, Baskı resim, Baskı Tekniği

Anahtar Kelimeler: Ağaç baskı, Gravür Baskı, Grafik Tasarım, Motif, Baskı resim, Baskı Tekniği



 


Keywords: